روز گذشته، گزارش‌های متعددی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شدند که ادعا می‌کردند کد منبع سیستم‌عامل ویندوز ایکس پی مایکروسافت (Microsoft Windows XP) در وب‌سایت 4chan فاش شده است. طبق گزارش‌ها کد منبع ویندوز XP در یک لینک تورنت و سرویس اشتراک‌گذاری فایل Mega پست شده است. در گزارشی دیگر اعلام شد ساعاتی پس از انتشار اخبار اولیه، محققان مستقل شروع‌به تحلیل داده‌های فاش‌شده کرده‌اند و نتایج اولیه نشان می‌دهند کد منبع موردبحث واقعا کد منبع ویندوز XP است. البته تاکنون فاش شدن کد منبع ویندوز XP به‌تأیید رسمی مایکروسافت نرسیده است.

فایلی که در تورنت فاش شده ۴۲٫۹ گیگابایت حجم دارد و گفته می‌شود حاوی کد منبع سیستم‌عامل ویندوز XP، ویندوز سرور ۲۰۰۳ و ویندوز ۲۰۰۰ و برخی دیگر از کدهای منبعی است که پیش‌تر دردسترس عموم قرار گرفته بودند. درحال‌حاضر به‌طور دقیق مشخص نیست که تمامی بخش‌های کد منبع ویندوز XP فاش شده یا فایل ۴۲٫۹ گیگابایتی موردبحث شامل صرفا بخشی از کد منبع سیستم‌عامل مایکروسافت است.

گزارش‌ها اعلام می‌کنند فایل‌های تورنت‌شده حاوی بخش‌هایی هستند که تا حد زیادی به تئوری‌های توطئه‌ی مربوط به بیل گیتس اشاره می‌کنند. درحال‌حاضر نمی‌دانیم فایل‌های اضافی یادشده از همان ابتدا در فایل ۴۲٫۹ گیگابایتی حضور داشته‌اند یا بعدا توسط افراد سودجو به فایل موردبحث اضافه شده‌اند. در نظر داشته باشید که نمی‌توانیم احتمال تزریق شدن بدافزار به فایل‌های تورنت‌شده را رد کنیم؛ البته این موضوع هنوز توسط محققان تأیید نشده است. این نخستین بار است که کد منبع ویندوز XP به‌صورت عمومی فاش می‌شود؛ البته فایل‌های فاش‌شده ادعا می‌کنند این کد منبع سال‌ها است به‌صورت خصوصی دست‌به‌دست می‌شود.

اسناد فاش‌شده نشان می‌دهند کد منبع ویندوز XP سال‌ها است به‌صورت خصوصی دست‌به‌دست می‌شود

ترِد مربوط به افشای کد منبع ویندوز XP در سایت بزرگ 4chan اکنون آرشیو شده است؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد که این ترد به‌مدت چهار ساعت باز بود و افراد زیادی از آن دیدن کردند. مایکروسافت به‌صورت رسمی به ماجرای ویندوز XP واکنش نشان نداده بود، اما با پیگیری خبرنگاران اعلام کرد که تحقیقات خود را روی افشای کد منبع سیستم‌عامل قدیمی‌اش آغاز کرده است.

ویندوز XP و والپیپر پیش‌فرض آن یعنی Bliss که طبق ادعاهای مطرح‌شده پربازدیدترین تصویر تاریخ به‌حساب می‌آید، اکنون سالگرد ۱۹ سالگی را رد کرده‌اند. ویندوز XP در سال ۲۰۱۴ رسما به پایان عمرش رسید، اما هنوز به‌طور کامل کنار گذاشته نشده است (به‌خصوص در ایران). رسیدن ویندوز XP به پایان راه بدین معنی است که مایکروسافت از ۲۰۱۴ به‌بعد، پشتیبانی از این سیستم‌عامل را به‌اتمام رساند. البته یک مورد استثنا رخ داد؛ به‌هنگام ظهور ویروس خطرناک واناکرای (WannaCry)، مایکروسافت در سال ۲۰۱۷ به‌روزرسانی غیرمعمول و بزرگی را برای ویندوز XP دردسترس قرار داد.

به‌غیر از ماجرای واناکرای، سال‌ها است که به‌روزرسانی‌های رفع‌کننده‌ی باگ و به‌روزرسانی‌هایی با محوریت پشتیبانی از سخت‌افزار مدرن، برای ویندوز XP منتشر نشده‌اند؛ با وجود سیستم‌عامل مدرنی نظیر ویندوز ۱۰ و حتی سیستم‌عاملی همچون ویندوز ۷، هیچ دلیلی وجود نداشت که مایکروسافت به پشتیبانی از ویندوز XP ادامه دهد. نتایج تحقیقات اعلام می‌کنند که در حدود یک درصد از کل رایانه‌های دنیا، امروزه دارای ویندوز XP هستند. این یعنی افشای کد منبع ویندوز XP عملا نمی‌تواند کاربران زیادی را در معرض خطر قرار دهد.

بعید است هکرها بخواهند وقت خود را با کد منبع ویندوز XP تلف کنند و سراغ ایجاد اکسپلویت برای هدف قرار دادن سیستم‌عامل قدیمی ردموندی‌ها بروند. تعداد کاربران ویندوز XP به‌حدی نیست که هکرها بخواهند سراغ سوءاستفاده از کد منبع این سیستم‌عامل بروند.

بااین‌حال با درنظرگرفتن این حقیقت که پلتفرم ویندوز طی دو دهه‌ی اخیر ازطریق مجموعه‌ی منظم و مداومی از به‌روزرسانی‌ها تکامل پیدا کرده، ممکن است سودجویان بتوانند بخش‌‌هایی از کد منبع را برای هدف قرار دادن سیستم‌های عامل جدید مایکروسافت مورداستفاده قرار دهند. درکنار همه‌ی این‌ها، هنوز هم در بسیاری از ادارات دولتی در سراسر دنیا و به‌خصوص ایران، رایانه‌های متعددی به ویندوز XP مجهز هستند. کدنویسان می‌توانند با تغییر در کد منبع ویندوز XP، پشتیبانی از سخت‌افزار جدیدتر را ممکن کنند یا اینکه سراغ شخصی‌سازی سیستم‌عامل بروند؛ در حالت معمول، محققان علاقه‌ی زیادی به انجام این کار دارند.

این نخستین باری نیست که کد منبع مربوط به سیستم‌های عامل مایکروسافت فاش می‌شود. حداقل یک گیگابایت از کد منبع منتسب به ویندوز ۱۰ چند سال پیش در فضای وب فاش شد و در اوایل سال جاری میلادی بود که شاهد افشای بخشی از کد منبع مربوط به ایکس‌باکس هم بودیم. همچنین در سال ۲۰۲۰ کد منبع نسل اول کنسول بازی ایکس‌باکس به‌همراه Windows NT 3.5 دردسترس عموم قرار گرفت؛ آن هم چند هفته پس از افشای کد منبع پردازنده‌ی گرافیکی ایکس‌باکس سری ایکس.