اعمال مستحب قبل از نماز چیست؟

انجام مستحبات نماز یکی از راه‌های ایجاد توجه و حضور قلب است.

· قبل از گرفتن وضو مسواک بزند و در هنگام وضو رو به قبله بایستد. همچنین خوب است که دعاهای وضو را هم بخواند.

· پوشیدن لباس سفید، پاکیزه و معطر در حال نماز و نپوشیدن لباس سیاه، همچنین دست کردن انگشتر عقیق، یکی دیگر از مستحبات نماز است.

· بهتر است برای خواندن نماز جای مخصوص، لباس مخصوص و جانماز مخصوصی داشته باشد.

· خواندن نماز به جماعت هم توصیه شده است.

· همان‌طور که صورت و بدن شخص به سمت قبله است،‌ تلاش کند تا قلب او هم به سمت قبله متوجه باشد.

مستحبات نماز در هنگام شروع و حین خواندن نماز

مستحب است که قبل از شروع نماز و در حین خواندن آن بعضی از کارهایی را که در این قسمت به آن‌ها می‌پردازیم، انجام دهیم.

خواندن اذان و اقامه قبل از شروع نماز

در این مورد اکتفا می‌کنیم به سخنی از امام صادق (ع) که می‌فرمایند:

هرکس نماز را با اذان و اقامه بخواند، دو صف از فرشتگان درپشت سرش به نماز می‌ایستند و کسی که نماز را با اقامه تنها بخواند، یک صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می‌خوانند و اندازه صف به قدر میان مشرق و مغرب است. (محجة البیضاء، ج1، ص338)

گفتن شش تکبیر قبل از تکبیرةالاحرام

امام کاظم (ع) در مورد مستحب بودن این شش تکبیر می‌فرمایند: «خدا آسمان‌ها را هفت، زمین‌ها را هفت و حجاب‌ها را هفتگانه آفرید؛ پس چون پیامبر (صلى الله علیه و آله) را به معراج برد و قرب او به پروردگارش به اندازه فاصله دو کمان یا نزدیکتر شد، یک حجاب از حجاب‌هایش برداشته شد.

پیامبر (ص) تکبیر گفت و آغاز کرد به گفتن کلمات افتتاحیه نماز، پس چون حجاب دوم برایش برداشته شد تکبیر گفت و به همین منوال (گذشت) تا به هفت حجاب رسید. پس آن جناب هفت تکبیر گفت. به این علت براى افتتاح نماز هفت تکبیر گفته مى‌شود.». (علل الشرایع، ص322، باب 30، حدیث 4)

خواندن اعوذ بالله قبل از سوره حمد

مستحب است که در رکعت اول قبل از شروع سوره حمد بگوییم: «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم»

بلند خواندن «بسم الله الرحمن الرحیم» قبل از حمد و سوره

امام حسن عسکری (ع) می‌فرمایند:

عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْإِحْدَى وَ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ بِالْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏.

مؤمن پنج نشانه دارد:

۱. اقامه ۵۰ رکعت نماز (مجموع واجبات و مستحبات)

۲. خواندن زیارت اربعین

۳. انگشتر عقیق در دست راست کردن

۴. در سجده پیشانی بر خاک نهادن

۵. «بسم الله الرحمن الرحیم» را (در نماز) بلند گفتن

(وسائل الشیعه جلد ۱۰، صفحه ۳۷۳)

خواندن سوره قدر و سوره توحید در رکعت اول و دوم بعد از سوره حمد

قنوت مستحب مؤکد است

یکی از مستحبات مؤکد در نماز قنوت است و گفتن تکبیر قبل از قنوت مستحب است. همچنین مستحب است که دست‌ها را در قنوت مقابل صورت گرفته و کف آن‌ها را رو به آسمان و هردو دست را کنار هم نگه دارد، همچنین غیر از انگشت‌های شست، انگشتان دیگر را به هم چسبانده و به کف‌ دست‌ها نگاه کند.

چند دعا در قنوت

ربّنا اغفرلى و لوالدىّ و للمؤمنین یوم یقوم الحساب (سوره ابراهیم، آیه 41)

رَبّنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهّاب (سوره آل عمران، آیه 8)

رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ (سوره بقره، آيه 201)

رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ (سوره آل عمران، آيه 16)

ربِّ اجْعَلْني‏ مُقيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعا (سوره ابراهيم، آيه 40)

و البته به جز این آیات، دعاها و آیات ربنادار دیگری هم در قرآن هستند که می‌توانیم در قنوت بخوانیم.

مستحبات رکوع

قبل از رکوع و در حالی که ایستاده است تکبیر بگوید. در حالت رکوع دست‌ها بر روی زانو قرار بگیرد و زانوها به سمت عقب متمایل باشد. بعد از اتمام رکوع و در حالت ایستاده ذکر «سمع الله لمن حمده» را بگوید.

مستحبات سجده

· در هنگام سجده انگشتان دست‌ها به غیر از شست، به هم چسبیده و در برابر گوش‌ها قرار بگیرد، به طوری که سر رو به قبله و بر روی زمین باشد.

· در حالت سجده دعا کرده و حاجات خود را از خدا بطلبد.

· بعد از سجده بر روی ران پای چپ نشسته و روی پای راست را بر کف پای چپ قرار بدهد.

· مستحب است بینی را روی مهر یا چیزی که سجده بر آن اشکالی ندارد بگذارد.

· بعد از برخاستن از سجده اول و آرام گرفتن بدن، بگوید: «استغفرالله ربی و اتوب الیه»

· صلوات فرستادن در سجده مستحب است.

· طولانی کردن سجده مستحب است و در هنگام نشستن دست‌ها را بر روی ران‌ها بگذارد.

اذکار مستحب در سجده

مستحب است در حالت سجده ذکرهای زیر گفته شود:

یا لطیف ارحم عبدک ضعیف، یا جلیل ارحم عبدک الذلیل

یا ولی العافیه، اسئلک العافیه، عافیه الدّین و الدنیا و الاخره، بجاهِ محمّـد و عترته الطاهره صلواتک علیه اجمعین

اللهم انی اسئلک الراحه عند الموت و المغفره بعد الموت و العفو عند الحساب

یا من له الدنیا و الاخره ارحم من لیس له الدنیا و الاخره

قبل از تشهد «الحمد لله» و یا «بسم الله و بالله و الحمد لله و خير الاسماء لله» بگوید.

هم‌چنين مستحب است که در تشهد اول بعد از صلوات «و تقبل شفاعته فى امته و ارفع درجته» بگوید.

می‌تواند در هنگام برخاستن از تشهد و یا برخاستن در رکعت‌های دیگر بگوید: «بحول الله و قوته اقوم و اقعد»

تعقیبات نماز

مستحب است که انسان بعد از خواندن نماز مشغول تعقيب، يعنى خواندن ذكر و دعا و قرآن شود و بهتر است قبل از آنكه از جاى خود حركت كند روبه قبله تعقيبات را بخواند.

یکی از تعقیب‌های سفارش شده گفتن تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها است.

امام باقر (ع) در مورد تسبيح حضرت فاطمه (س) می‏فرمايد: «خداوند متعال با هيچ ستايشى، بالا‌تر از تسبيحات فاطمه زهرا (س) عبادت نشده است و اگر چيزى افضل از آن وجود داشت، رسول خدا (ص) آن را به فاطمه (س) اعطاء می‌‏كرد» (تسبيحات حضرت زهراء، ص‏۱۰، به نقل از علل الشرايع/۳۶۶.)

حضرت امام جعفر صادق در فضیلت تسبیحات بعد از هر نماز واجب می‌فرمایند:

«من سبح تسبيح فاطمه الزهراء (س) قبل ان يثنى رجليه من صلاة الفريضه، غفر الله له.»

«هركس بعد از نماز واجب تسبيح فاطمه زهرا (س) را به جا آورد، قبل از اينكه پاى راست را از بالاى پاى چپ بردارد، (كنايه از اين است كه پس از پايان نماز حركتی نكرده و در جای خود مشغول به تسبيح شود)، جميع گناهانش آمرزيده مى‏شود.» (از هر معصوم چهل حديث، محمدعلى كوشا، ص‏۳۶۴)

در پایان نماز نیز مستحب است که سجده شکر را به جا آورده و پیشانی بر زمین گذاشته و خداوند مهربان را برای همه‌ی نعمت‌ها شکر کند. در این سجده می‌تواند تعداد صد مرتبه یا سه مرتبه و یا حتی یک مرتبه بگوید: «شُکراً لله»، «شکراً» و یا «عفواً».

خلاصه

در این مقاله در مورد مستحبات نماز صحبت شده است که از جمله گفتن شش تکبیر قبل از تکبیرةالاحرام و... اشاره کرده ایم، اگر به اطلاعات تخصصی تری در حوزه زیارت و دعاها دارید میتوانید میتوانید به سایت زیارت مدیا مراجعه نمایید.