علی‌رضا زمانی - پژوهشگر تهران قدیم - درباره نخستین ایستگاه آتش‌نشانی در تهران می‌گوید: تا قبل از ۱۳۰۴ در تهران اداره‌ای به نام اطفاییه که به صورت منسجم فعالیت کند، وجود نداشت، بلکه معمولا بخش‌های نظامی در چنین مواقعی به کمک می‌آمدند. از سوی دیگر نیز آتش‌سوزی به آن معنا در تهران رخ نداده بود و احتمالا به همین دلیل به فکر ایجاد چنین پایگاهی نبودند.

او به وقوعِ یک آتش‌سوزی در نزدیکی کاخ گلستان در اواخر دوره قاجار اشاره و اظهار می‌کند: در آن زمان ساختمان وزارت امور خارجه در نزدیکی کاخ آتش گرفت و نیروهای نظامی نتوانستند کمک چندانی به خاموش کردن آن کنند و بسیاری از مدارک نظامی از بین رفت. فقط در این میان توانستند با ایجاد شکافی در سقف آن ساختمان را از دیگر ساختمان‌های دولتی در منطقه ارگ جدا کنند.

زمانی با اشاره به مطرح شدن بحث ساخت بلدیه در تهران از دوره پهلوی اول می‌گوید: با انتخاب «بوذرجمهری» به عنوان شهردار تهران، اداره‌ اطفاییه نیز در تهران و در گاراژ حسینی در سه‌راه امین‌حضور شکل می‌گیرد و یک فرد غیرایرانی به عنوان رییس آن معرفی می‌شود، حتی نخستین تجهیزات یعنی دو سه ماشین ساده آب‌پاش خریداری و چند نفر استخدام می‌شوند و به این صورت نخستین اداره آتش‌نشانی به نام اداره اطفاییه تهران شکل می‌گیرد.

به گفته‌ این پژوهشگر، این اداره در مدت زمان کوتاهی یعنی حدود شش سال در «گاراژ حسینی» که در منطقه‌ باربری‌های تهران قرار داشت، فعال بود و در ۱۳۱۱ این اداره به محدوده‌ قبرستان شمالی تهران در آن زمان منتقل می‌شود.

او با بیان این‌که در محدوده‌ قبرستان شمالی تهران، زمین‌های حسن‌آباد قرار داشته، می‌گوید: مدیران شهری و بلدیه این منطقه را برای توسعه خدمات شهری مانند ایجاد تفرجگاه در نظر می‌گیرند و در نهایت با تغییر کاربری آن قبرستان قدیمی نخستین ایستگاه دائم آتش‌نشانی تهران در میدان حسن‌آباد کنونی شکل می‌گیرد.

به گفته‌ او، در سال‌های بعد نیز چنین اتفاقی در محدوده‌ منطقه‌ پنج تهران شکل می‌گیرد و ایستگاه آتش‌نشانی تهران در این محدوده ایجاد می‌شود، آن منطقه نیز توسط مرحوم یحیی ذکا برای ایجاد ایستگاه آتش‌نشانی اهدا می‌شود و کاربری می‌گیرد.

نخستین شهر کشور که به تجهیزات و سازمان آتش‌نشانی مجهز شد، شهر تبریز بود که در حدود ۱۵۰ سال قبل، روس‌ها نخستین سازمان آتش‌نشانی ایران را در آن تاسیس می‌کنند که برج آتش‌نشانی تبریز از یادگارهای آن دوران است. در ادامه دومین و سومین واحدهای آتش‌نشانی رسمی در جنوب کشور و در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان برای حفظ تأسیسات ایجادشده در پالایشگاه آن شهرها تاسیس می‌شود.

با توجه به ایجاد زیر ساخت‌های اقتصادی در اقصی نقاط کشور، ایجاد واحدهای اطفایی در مناطق مختلف کشور آغاز شد که می‌توان به پایگاه‌های تهران در سال ۱۳۰۴، قزوین در سال ۱۳۰۳، اهواز در سال ۱۳۰۴، بندر انزلی در سال ۱۳۰۵، رشت در سال ۱۳۰۵، مشهد در سال ۱۳۱۲، زنجان در سال ۱۳۲۷ ، اصفهان در سال ۱۳۲۸ و شیراز در سال ۱۳۲۹ اشاره کرد.

برج آتش‌نشانی در تبریز