افشای فایل صوتی محمد جواد ظریف در رسانه‌ها، فضای مجازی و حتی دنیای سیاست مانند یک بمب عمل کرده و همه چیز را تحت تاثیر خود قرار داده است. افشای این فایل صوتی چنان همه را به خود مشغول کرده که برخی از پایان عمر سیاسی ظریف، به هم خوردن روابط ایران و روسیه و حتی ایجاد برخی تحولات در انتخابات ریاست جمهوری اخیر سخن گفته اند.

فارغ از اینکه این افشاگری چقدر مهم و تاثیرگذار بوده یا نه، توجه به یک نکته مهم است. این اولین باری نبود که یک فایل صوتی باعث افشاگری گسترده یا رسوایی یا ایجاد یک تحول عظیم شده است. در تاریخ معاصر، انتشار فایل‌های صوتی مختلف بارها و بارها باعث ایجاد تحول در دنیای سیاست، ورزش و حتی هنر شده اند.

در این گزارش قصد داریم به برخی از این فایل‌های صوتی افشاگر منتشر شده در ایران و جهان اشاره کنیم:

صداهای جنجالی در سیاست ایران؛ از فایل شاه تا فایل آیت الله منتظری و سران سپاه

انتشار فایل‌های صوتی جنجالی از قبل انقلاب آغاز شد. این اتفاق حتی دامن محمد رضا پهلوی را هم گرفت. انتشار فایل صوتی شاه در دیدار خصوصی اش با سران ارتش و اعلام اینکه مردم ایران لیاقت آزادی را ندارند، جنجال بسیاری در رسانه‌های خارجی ایجاد کرد.

بعد از انقلاب و با تسخیر لانه جاسوسی، فایل‌های صوتی بسیاری به دست دانشجویان خط امام افتاد و به اصطلاح بازار افشاگری رونق گرفت. از آن زمان تا کنون بارها انتشار فایل‌های صوتی مختلف باعث درگیری شخص یا گروهی شده است.

همچنین، چند سال بعد نیز این فایل‌های صوتی مجددا وارد عرصه سیاسی کشور شدند. پخش فایل صوتی برادر علی لاریجانی توسط محمود احمدی نژاد و در صحن علنی مجلس باعث شد مجلس دچار یک انفجار شود. دعوای لاریجانی و احمدی نژاد چنان بالا گرفت که احمدی نژاد مجلس را ترک کرد و رسانه‌ها و مجلسی‌ها از آن روز با نام "یکشنبه سیاه" یاد کردند.

در همین چند سال اخیر انتشار دو فایل صوتی باعث جلب توجه بسیاری از افراد و رسانه ها شده است. این دو فایل یکی مربوط به آیت الله منتظری در زمان دیدارش با قضات در سال 67 است که انتقادات تندی به آنها و عملکردشان در مورد اعدام مخالفان می‌کند. دیگری هم فایل صوتی دیدار سران سپاه در یک جلسه خصوصی است که در بی بی سی فارسی و در یک مستند به نام "کودتای خزنده" منتشر شد. این فایل صوتی نشان می‌داد که بین برخی سران سپاه اختلافات عمیقی در عرصه گرداندن جنگ وجود داشته است.

افشاگری صوتی در ورزش و هنر؛ از جنجال رسول پناه تا رامبد جوان

فاش شدن اسناد صوتی فقط منحصر به سیاست نیست. هنر، ورزش و به خصوص فوتبال ایران نیز بارها و بارها شاهد این گونه افشاگری‌ها بوده است. صحبت خصوصی رامبد جوان در مورد صفر کشکولی (بازیگر قدیمی) دردسر زیادی برای او به وجود آورد. او در یک محفل خصوصی و در دفاع از رفتار یک بازیگر (بهناز جعفری) با خبرنگاران گفته بود: "دارم می خوانم که به ایشان گفته اند اگر بچه‌های رسانه نبودند شما الان بهناز جعفری نبودید… آره ممکن بود یهو مثلا صفر شکولی از آب درآید خانم جعفری." این لحن رامبد جوان باعث شد نهایتا او مجبور به عذرخواهی از کشکولی در یک برنامه زنده شود.

در فوتبال نیز بارها و بارها افشای فایل صوتی باعث ایجاد جنجال شده است. به عنوان مثال، می‌توان به افشای فایل صوتی مهدی رسول پناه (مدیرعامل سابق پرسپولیس) اشاره کرد که در آن با لحنی تند و بی ادبانه انتقاداتی را به یحیی گل محمدی و برخی بازیکنان دیگر می‌کند.

افشاگری دیگر نیز متعلق به هیات مدیره استقلال است. اسماعیل خلیل زاده (رئیس هیات مدیره استقلال) مدتی پیش در یک برنامه تلویزیونی فایل صوتی مربوط به اسماعیل سعادتمند (مدیرعامل سابق استقلال) را افشا کرد. خلیل زاده فایل صوتی که توسط روحی، مشاور سابق سعادتمند برای او ارسال شده است را برای مخاطبان پخش کرد که مدیرعامل پیشین استقلال از مخاطب خود خواسته علیه خلیل زاده و موسوی مطالبی را آماده و منتشر کند.

اصوات رسواکننده در جهان؛ از ماجرای عروس ملکه تا رسوایی‌ جنسی ترامپ

به جز حوادث مربوط به نیکسون و واترگیت، بدون شک یکی از مشهورترین صوت‌های رسوا کننده مربوط به دونالد ترامپ است. حداقل دو صوت منتشر شده از او باعث ایجاد جنجال بسیار برایش شد. یکی از این دو صوت مربوط به انتخابات 2016 بود که ترامپ در آن، عبارات جنسی و شهوانی مختلفی در مورد زنان به کار می‌برد. دیگری هم مربوط به انتخابات 2020 بود که ترامپ در تماسی تلفنی با وزیر امور داخلی ایالت جورجیا سعی دارد این مقام عالی رتبه را قانع کند تا سیستم انتخاباتی در این ایالت را تغییر دهد. در واقع در این فایل صوتی، صدای رییس جمهوری وقت ایالات متحده شنیده می‌شود که با تکرار ادعاهای خود مبنی بر وقوع «تقلب» در جریان رای گیری از برد رفنسپرگر می خواهد تا 11 هزار و 780 رای با نام او «پیدا» کند.

به جز این، افشا شدن‌های بسیار دیگری وجود دارد که در سال‌های اخیر باعث ایجاد دردسر برای برخی شخصیت‌های سیاسی و غیر سیاسی شده اند. بد نیست در اینجا به برخی از این موارد اشاره داشته باشیم:

الف. رسوایی پرنسس دایانا

صوت افشا شده، یک مکالمه تلفنی بین پرنسس دایانا (عروس فقید ملکه) و یکی از دوستان نزدیکش به نام جیمز گیلبی است. شکایت‌های عجیب دایانا و عبارات خاصش خطاب به جیمز نشان می‌دادند که او هم از ملکه و کاخش متنفر است و هم روابط نسبتا سردی با همسرش دارد. همچنین رابطه بسیار نزدیک و لحن خارج از عرف دایانا و جیمز باعث شد برخی در مورد روابط این دو شایعاتی درست کنند.

ب. فایل صوتی که جهان عرب را به هم ریخت

چندی پیش هم یک فایل صوتی منتشر شد که روابط کشورهای عرب خاورمیانه را به کل به هم ریخت. این فایل صوتی منسوب به «یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان بود که در گفت‌وگو با «معمر قذافی» دیکتاتور معدوم لیبی تاکید کرده بود: مقامات سعودی به اطلاع او رسانده‌اند که 4 هزار تروریست سعودی در عراق فعالیت دارند.

بعد از این افشاگری، مقامات عراقی عربستان را محکوم و خواستار عذرخواهی شدند.

عربستان بارها درگیر افشاگری صوتی شده و مورد بالا اولین و آخرین بار نبوده است. در مشهورترین مورد، افشا شدن فایل صوتی جمال خاشقچی (روزنامه نگار مقتول عربستانی) پیش از قتل باعث شد بن سلمان (ولیعهد سعودی) و سایر مقامات این کشور دچار دردسر فراوان بشوند.

ج. رسوایی همسر نتانیاهو

انتشار یک فایل صوتی از سارا نتانیاهو، همسر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی جنجال زیادی به پا کرد. در این فایل صوتی، همسر نتانیاهو بر سر یک خبرنگار که صلاحیت های حرفه ای اش را در روزنامه منتشر نکرده است، داد و فریاد می کند.

وبسایت صهیونیستی «والا نیوز» نخستین بار این فایل صوتی همسر نتانیاهو را در حال فریاد زدن منتشر کرد. در این فایل صوتی شنیده می شود که همسر نتانیاهو می گوید: من این کار را می کنم. به عنوان یک زن حرفه ای و تحصیلکرده. من یک روانشناس هستم. من لیسانس و فوق لیسانس دارم.

به دنبال داد و فریادهای سارا نتانیاهو، این خبرنگار می گوید: اما اینجا در خط اول نوشته شده است که شما روانشناس هستید.

اما سارا نتانیاهو همچنان با اظهاراتی تند به او پاسخ می دهد.

انتشار این فایل، در اوج اتهام زنی به نتانیاهو و همسرش در مورد فساد مالی باعث افزایش بدبینی به نخست وزیر اسرائیل و حادتر شدن اوضاع برای او و همسرش شد.

د. فایل صوتی ضد رئیس جمهور افغانستان

یک عضو تیم مذاکره دولت افغانستان با طالبان (امین احمدی) در فایل صوتی افشا شده می گوید که اشرف غنی در دنیا محبوبیتی ندارد و حکومت موقت نیز در این کشور آمدنی است. این فایل صوتی باعث به هم ریختن اوضاع داخلی افغانستان و انشقاق دولت شد. احمدی در این فایل عملا از صلح با طالبان حمایت کرده و علیه اشرف غنی صحبت می‌کند. از این رو بعد از افشا شدن این اظهارات بسیاری نگران این موضوع شدند که ممکن است در قلب دولت افغانستان یک کودتا رخ دهد.