قتل جوان 20 ساله تراجنسیتی به دست برادر ناتنی و پسرعموهایش در اهواز ، بار دیگر نشان داد که هنوز هم آگاهی مناسبی درباره مشکلات افراد تراجنسیتی در سطح جامعه وجود ندارد و همچنان تعصبات خانوادگی مردان خانواده درباره رفتارهای جنسی و هویت های جنسیتی نوجوانان و جوانان می تواند زمینه ساز وقوع فجایع بزرگی باشد.

تراجنسیتی بودن یک ویژگی غریزی است

انتشار خبر قتل یک جوان تراجنسیتی اهوازی به دست برادر ناتنی و پسرعموهایش، نشان داد که با وجود تلاش های انجام شده برای آگاه سازی جامعه نسبت به مشکلات افراد تراجنسیتی ، هنوز هم تعصبات خانوادگی و عدم آگاهی نسبت به مسائل این افراد می تواند فجایع بزرگی را در سطح جامعه رقم بزند. موضوعی که اولا نشان از آن دارد که در بسیاری از خانواده ها، مردان خانواده بدون این که بتوانند فرزندان خود را درک کنند، همچنان به دنبال کنترل تمام رفتارهای او و مقابله با هویت جنسیتی اش هستند و ثانیا نشان می دهد که هنوز هم ضعف آگاهی در سطح جامعه نسبت به مشکلات افراد تراجنسیتی وجود دارد.

دکتر فاطمه آذرتاش، مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور نیز علت اصلی وقوع فاجعه قتل جوان 20 ساله اهوازی را ضعف آگاهی آحاد جامعه درباره مشکلات افراد تراجنسیتی دانست و تاکید کرد: مشکل اصلی اینجاست که در رسانه ها، مدارس و در میان خانواده ها در این زمینه صحبت نمی شود که گرایش جنسی یک فرد چیزی نیست که خود او بتواند انتخاب کند، بلکه یک مساله غریزی است و افراد تراجنسیتی به شکل غریزی تمایل دارند که هرچه زودتر از جنسیتی که احساس می کنند متعلق به خودشان نیست، خارج شوند و در این زمینه تلاش های زیادی انجام می دهند و حتی با انجام اعمال جراحی گوناگون سعی می کنند احساس خوبی نسبت به بدن خودشان داشته باشند.

وی افزود: اما متاسفانه عمده والدین مخالفت های زیادی با این رفتارهای فرزندان تراجنسیتی خود می کنند و اشخاص تراجنسیتی نیز بر اثر همین رفتارهای والدین خود دچار افسردگی های شدیدی می شوند و بعضا حتی اقدام به خودکشی می کنند، چون جرات این که مساله خود را با خانواده شان مطرح کنند، ندارند.

این روانشناس و مشاور خانواده ارائه آموزش به خانواده ها درباره افراد تراجنسیتی توسط مدارس را از جمله راهکارهای جلوگیری از بروز آسیب های روانی در میان این افراد دانست و گفت: برای این که افراد تراجنسیتی به بحران های روحی دچار نشوند، مدارس باید از خانواده ها دعوت کنند و درباره مشکلات این افراد به آنها آموزش دهند؛ چون نشانه های افراد تراجنسیتی از سال های پایانی دبستان و بعد هم مقطع راهنمایی، رفته رفته در این اشخاص آشکار می شود و بنابراین خانواده ها باید آگاه باشند که رفتارهای نوجوانان تراجنسیتی در زمینه انتخاب نوع پوشش یا درست کردن مو، متفاوت از سایر هم نسلان خود است و باید خانواده ها این مسائل را درک کنند.

درک پایین خانواده ها به غریزی بودن ویژگی تراجنسیتی

مخالفت خانواده ها با رفتارهای فرزندان تراجنسیتی خود، باعث می شود که آنها به فرزندانشان اجازه ندهند که طبق سلیقه‌ خودشان رفتار کنند و همین مساله موجب بروز آسیب های روانی زیادی در کودکان و نوجوانان تراجنسیتی خواهد شد.

این مساله دیگری است آذرتاش روی آن دست گذاشت و با ذکر یک مثال از مراجعانش گفت: من یک مورد کودک تراجنسیتی در میان مراجعان خود داشتم که می گفت باید درس خوب بخواند یا سایر رفتارهای مناسب را انجام دهد تا خانواده اش به او ستاره بدهند و اگر او 20 ستاره می گرفت، والدینش به او اجازه می دادند که موهایش را کوتاه کند. یعنی این کودک، از همان سنین پایین مجبور بود هویت جنسیتی خودش را به والدینش ثابت کند.

این کارشناس سلامت جنسی ادامه داد: اما همین پدر و مادر بازهم به دنبال این بودند که برای این کودک که از نظر ذهنی یک پسر است، لباس های دخترانه تهیه کنند. یعنی این خانواده فکر می کنند که هویت جسنیتی یک مساله اکتسابی است، در حالی که این مساله غریزی است و چون در زمان جنینی کودکان تراجنسیتی، برخی هورمون ها به طور کامل ترشح نشده است، آنها دارای ویژگی های متفاوتی نسبت به همسالان خود شده اند.

آزار و اذیت کودکان تراجنسیتی در مدارس

کودکان و نوجوانان تراجنسیتی نه تنها از سوی خانواده تحت فشار هستند، بلکه در مدرسه نیز به شدت از سوی هم کلاسی ها و حتی مدیران و معلم ها تحت آزار و اذیت قرار می گیرند. این نکته دیگری است که آذرتاش روی آن دست گذاشت و گفت: عمده مراجعان تراجنسیتی من از مدرسه بسیار دلزده شده اند و حتی یکی از آنها برای من تعریف می کرد بیشتر زمان حضور در مدرسه را در دفتر می گذراند تا مبادا با دختران دیگر روبه‌رو شوند، اما این رفتارها کودکان و نوجوانان تراجنسیتی را منزوی می کند.

این روانشناس تاکید کرد: ما باید درک کنیم که افراد تراجنسیتی به خاطر این که شبیه دیگران نیستند، به اندازه کافی برای خودشان درد دارند و ما در سطح جامعه نباید به دردهای آنها اضافه کنیم. یعنی بزرگترها، از والدین گرفته تا معلمان، به جای این که خودشان سوهان روح کودکان و نوجوانان تراجنسیتی شوند، باید به افراد دیگر آموزش دهند که اگر با یک شخص تراجنسیتی مواجه شدند، نباید او را مورد آزار و اذیت قرار دهند تا او نتواند با هم سالان خود ارتباط برقرار کند.

وی در ادامه تصریح کرد: اما متاسفانه اکنون شرایط به گونه ای است که کودکان و نوجوانان تراجنسیتی نه تنها ناچارند دردهای خود را تحمل کنند، بلکه تحت فشار خانواده، کادر مدرسه، هم سالان و سایر افراد جامعه هستند و همین مساله باعث می شود که آنها خود واقعی شان را دوست نداشته باشند و دچار افسردگی شوند.

خانواده ها نگران آبروی خودشان هستند، نه شرایط روحی فرزندان

ترس از رفتن آبرو و داشتن تعصبات کورکورانه خانوادگی از جمله ریشه های اصلی بحران هایی است که می تواند به وقوع فجایعی مانند قتل نوجوان اهوازی بینجامد. به گفته آذرتاش، وقوع فجایعی مانند قتل جوان اهوازی نشان می دهند که بسیاری از خانواده ها، فرزندانشان را بیشتر به خاطر مردم می خواهند و نه به خاطر خودشان؛ بنابراین وقتی متوجه می شوند که کودکشان تراجنسیتی است، اول از همه به رفتن آبروی خود فکر می کنند و در موارد حاد حتی حاضر می شوند جان فرزند خود را بگیرند تا آبرویشان نرود.

مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور با تاکید بر این که انجام این رفتارها از سوی اعضای خانواده نشان ضعف شخصیتی خود آنهاست، عنوان کرد: این خانواده ها از اعتماد نفس پایینی برخوردارند و بیشتر نیاز دارند که مورد تایید مردم قرار گیرند. اساسا مفاهیمی مثل آبرو و تعصب از همین ضعف عزت نفس ناشی می شود و دور شدن افراد و خانواده ها از خود واقعی شان را به همراه دارد. یعنی این رویکردها ناشی از تربیت نادرستی است که خود والدین در طول دوران زندگی شان با آن مواجه شده اند.

این روانشناس درباره ریشه قتل جوان 20 ساله اهوازی نیز توضیح داد: در چنین شرایطی، وقتی شدت این تعصبات در میان برخی خانواده ها بسیار بالا می رود و آنها تراجنسیتی بودن فرزندشان را قبیح می دانند، حتی ممکن است در موردی شبیه علیرضا دست به قتل فرزندشان بزنند. چون آنها فکر می کنند که یک نوجوان تراجنسیتی با رفتارهای خود می خواهند با خانواده شان بجنگند، این در حالی است که آن نوجوان قصدی برای مقابله با خانواده اش ندارد.

خانواده ها کودکان تراجنسیتی خود را به خودکشی سوق می دهند

یکی از مشکلات مهم افراد تراجنسیتی این است که بیشتر خانواده ها اگر فرزندشان دچار مشکل نابینایی یا ناشنوایی باشند، تمام تلاش خود را برای کمک به آن به کار می بندند، اما حاضر نیستند که با تراجنسیتی بودن فرزندشان کنار بیایند و عمدتا علیه او جبهه می گیرند. آذرتاش ضمن تاکید روی این مساله اظهار داشت: متاسفانه والدین بیماری های جنسی فرزندانشان را می پذیرند، اما به سختی با اختلالات روانی آنها کنار می آیند، البته که تراجنسیتی بودن یک اختلال نیست، بلکه به دلیل ترشح ناکافی هورمون ها در دوره جنینی رخ داده است.

این کارشناس سلامت جنسی ادامه داد: اشکال اساسی اینجاست که والدین رفتارهای فرزند تراجنسیتی خود را به سرکشی آنها علیه خانواده و فرهنگ عمومی جامعه سوءتعبیر می کنند و حتی گمان می کنند فرزندشان یک شخصیت ضد اجتماعی است، به نحوی که حتی اگر برخورد نامناسبی هم با فرزندشان انجام ندهند، بازهم نمی توانند با این ویژگی او کنار بیایند و فکر می کنند با مراجعه به روانشناس باید او را درمان کنند.

اما آن طور که این روانشناس می گوید، این رفتارهای خانواده نه تنها هیچ فایده ای برای کودکان و نوجوانان تراجنسیتی ندارد، بلکه آنها را به اختلال اضطرابی و وسواس دچار می کند و دائما دغدغه ها و آسیب های روانی دیگری را به این شخص تحمیل می کند و همین مساله باعث می شود که فکر خودکشی به ذهن این کودکان خطور کند.

تعصبات مردان خانواده، عامل قتل علیرضا

از قتل رومینا اشرفی گرفته تا کشته شدن علیرضای اهوازی نشان می دهد که هنوز هم بسیاری از مردان خانواده ها حاضر نیستند اقدام مناسبی در برابر رفتارهای جنسی و جنسیتی کودکان خود انجام دهند و وقتی کار به جای باریک می کشد، با تعصبات کورکورانه حتی حاضر به کشتن آنها می شوند.

آذرتاش ضمن اشاره به همین مساله تاکید کرد که این تعصبات بیشتر در میان مردان خانواده بروز پیدا می کند، چون زنان خانواده به دلیل ویژگی های عاطفی شان، راحت تر می توانند با تراجنسیتی بودن فرزندشان کنار بیایند، اما مردان خانواده بیشتر دست به رفتارهای خشن در برابر این فرزندان می زنند و نمونه این اتفاق را در ماجرای قتل جوان تراجنسیتی اهوازی مشاهده کردیم.

مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور ادامه داد: البته فرهنگ عمومی جامعه هم در این زمینه مقصر است، زیرا در این فرهنگ تعبیر اشتباهی از مفهوم غیرت به مردان القا شده است و به همین دلیل، این مردان وقتی احساس می کنند که پسر یا دخترشان در زمینه مسائل جنسی و جنسیتی خلاف چارچوب آنها حرکت می کند، به خود حق می دهند که جان او را بگیرند.

وی با اشاره به لزوم برخوردهای سختگیرانه با خانواده هایی که به دلیل موضوعات جنسی و جنسیتی فرزندانشان را به قتل می رسانند، تاکید کرد: دستگاه قضایی موظف است با چنین افرادی به صورت قاطعانه برخورد کند تا کمتر شاهد تکرار فجایعی مانند قتل علیرضای اهوازی باشیم.

راهکارهای جلوگیری از تکرار ماجرای قتل علیرضا

صرف نظر از برخوردهای قضایی سختگیرانه که برای ایجاد بازدارندگی جهت عدم تکرار حوادثی مانند قتل علیرضا باید انجام شود، راهکارهای مناسبی نیز باید در سطح جامعه اجرا شود تا دیگر شاهد بروز این فجایع نباشیم. آذرتاش یکی از راهکارهای جلوگیری از اتفاقاتی از این دست را آموزش والدین درباره ویژگی های جنسیتی کودکان دانست و تاکید کرد: تمام والدین باید تحت آموزش قرار بگیرند تا از دوره های روانی و جنسی کودکان و نوجوانان آگاه شوند؛ یعنی پدرها و مادرها باید در دوره هایی شرکت کنند که ویژگی ها رفتاری دختران و پسران را بشناسند و اگر ببینند که رفتارهای فرزندشان متضاد جنسیت ظاهری اوست، با یک متخصص روانشناسی مشورت کنند و بتوانند طوری با او ارتباط برقرار کنند که فرزندانشان مشکلات آنها را به خودشان بگویند.

مدیر تیم تخصصی سلامت جنسی انجمن ازدواج و خانواده کشور با اشاره به دوری علیرضای اهوازی از خانواده اش در ایام پیش از به قتل رسیدن او اظهار کرد: وقتی یک جوان تراجنسیتی در سن 20 سالگی از خانواده خود فاصله می گیرد، این مساله نشان می دهد که خانواده از کودکی با او گفت و گو نداشته اند و نتوانسته اند بستری را فراهم کنند که فرزندشان با آنها ارتباط برقرار کند و بیش از این از آنها دور نشود.

این روانشناس درباره وظایف رسانه ها و سایر ارکان جامعه برای فرهنگسازی در زمینه مشکلات افراد فراجنسیتی نیز عنوان کرد: رسانه ها وظیفه دارند که درباره هویت جنسیتی و گرایشات جنسی در جامعه آگاه سازی کنند. البته روحانیون نیز می توانند در پیشگیری از وقوع فجایعی از این دست، نقش موثری داشته باشند. زیرا امام خمینی (ره) نیز حکم آزاد بودن عمل تغییر جنسیت برای افراد تراجنسیتی را صادر کرده و اساسا این مساله در فقه ما پذیرفته شده است. همچنین در نظام آموزشی نیز باید ضمن ارائه آموزش های مربوط به دوران بلوغ نوجوانان به خانواده ها، والدین را درباره گرایشات جنسی مختلف و ویژگی های افراد تراجنسیتی آموزش دهند.

وی در پایان تصریح کرد: در مجموع باید در سطح جامعه طوری فرهنگ سازی شود که ما بتوانیم از وقوع فجایعی مانند قتل علیرضای اهوازی به دست برادر ناتنی و پسرعموهایش جلوگیری کنیم. چون این اتفاق قطعا برای پدر و مادر این افراد نیز اتفاقی دردآور است؛ اما گاهی ناآگاهی های خود والدین نیز به افسردگی ها و آسیب های روانی این فرزندان دامن می زند.