گیاه کاکوتی از خانواده نعنا است که براى خوش طعم کردن ماست و دوغ به کار برده میشود. گیاه کاکوتی مقوى معده، ضد عفونى کننده مجارى تنفسى است و خواص نعنا را داراست. طبع گیاه کاکوتی گرم و خشک است.
آنخ یا کاکوتی گیاه کوهی و خودرو که در خراسان شمالی در بین کرمانج ها و ترک ها به نام آنخ شناخته میشود و در میان فارس ها به کاکوتی معروف است. گیاه کاکوتی در بسیاری از کوهستان های شمال خراسان به وفور یافت می شود و مردمان زیادی را در فصل بهار به کوهستان ها برای جمع آوری آنخ می کشاند.
گیاه کاکوتی هم خاصیت داروئی و هم خاصیت غذایی دارد. کاکوتی را اکثرا به همراه چای دم میکنند و اینگونه طعم خوبی را به چای اضافه میکند و بعضی اوقات هم آن را به تنهایی دم می کنند. این روش بسیار مورد استقبال است.
گیاه کاکوتی چند ساله است و بوته های آن پرپشت و ارتفاع آن بین 20 تا 50 سانتی متر می باشد و به آن کهلیک اُتی (به معنای علف کبک) و یا کلکوتی می گویند. کاکوتی دارای گل های بنفش است.
استفاده از این گیاه به عنوان ادویه در غذاها کاربرد دارد و عطر آن بسیار نزدیک به آویشن است. از برگهای خرد شده کاکوتی به عنوان طعم دهنده دوغ میتوان استفاده کرد که اثرات سوء گوارشی آن نظیر دل درد و دل پیچه را کاهش میدهد.