مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، ادامه پروژه احیای برج و باروی توس، روستای پاژ زادگاه فردوسی و طرح راهبردی منطقه تاریخی - فرهنگی نیشابور را از جمله مهم‌ترین طرح‌های این استان در حوزه آثار تاریخی توصیف کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینکه سال گذشته ۱۴۵ مورد مرمت در این استان انجام شده است، گفت: امسال هم به همان نسبت، تامین اعتبار کرده و مرمت‌ها را در مشهد و ۳۲ شهرستان دیگر استان ادامه می‌دهیم.
«ابوالفضل مکرمی‌فر» با اشاره به روند ثبت آثار ملی خاطرنشان کرد: در سال گذشته ۴۱۵ اثر را ثبت ملی کردیم که آماده ابلاغ بوده و ۴۳۰ پرونده دیگر هم در مرحله انجام است؛ یعنی مجموعا چیزی حدود ۸۴۵ اثر. در سال آینده تعداد آثار ثبتی را در زمینه بناهای تاریخی، محوطه‌های تاریخی، آثار ملموس، طبیعی و میراث معنوی به عدد هزار خواهیم رساند.
او با اشاره به ادامه پروژه مرمت و احیای برج و باروی توس از محل اعتبارات ملی به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مرمتی خراسان رضوی در سال جاری، گفت: سال گذشته مسیر گردشگری آرامگاه فردوسی به ارگ کهن‌دژ توس با مشارکت شهرداری مشهد افتتاح شد؛ مسیری که از جلوخان آرامگاه فردوسی آغاز شده و تا محوطه باستانی ارگ کهن‌دژ ادامه دارد و در چهار بخش قابل تقسیم است که در مجموع به طول بیش از هزار متر و به شکل پیاده‌روست. در سال ۱۴۰۰ هم ادامه پروژه برج و باروی طوس و مرمت زادگاه فردوسی را خواهیم داشت. طرح مطالعاتی پردیس توس در دست انجام است که عمدتا شامل ساماندهی این منطقه خواهد بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به آغاز عملیات بازپیرایی و مرمت بازار تاریخی فرش مشهد با مشارکت شهرداری، کسبه بازار و میراث فرهنگی یادآور شد: بازار تاریخی فرش در دهه‌های گذشته به‌دلیل مداخلات متعدد، تغییرات کالبدی و عمر بالا و فرسودگی، دچار آسیب‌های منظری و کالبدی بسیار بود. در ابتدای دولت دوازدهم اقدامات مطالعاتی، باستانشناسی و پژوهش‌هایش انجام شد و اکنون عملیات بازپیرایی و مرمت با هدف آشکار ساختن ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی آن که بخش مهمی از حافظه تاریخی شهر مشهد است آغاز شده است. در عملیات بازپیرایی، این مجموعه تاریخی به به معماری گذشته خودش، یعنی دوره قاجاری (ناصری) برمی‌گردد و سقف و بدنه آن احیا خواهد شد.
مکرمی‌فر با اشاره به اینکه سال گذشته مرمت کاروانسرای عزیزالله‌اُف در مشهد به پایان رسید، گفت: حیاط اول، با اعتباری معادل دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون و با مشارکت شهرداری تمام شده و مرمت سایر بخش‌های آن امسال هم ادامه دارد. این بنای تاریخی که در سال ۱۳۰۷ ساخته شده، در ۲۰۰ متری حرم مطهر رضوی قرار دارد و دارای ۲ حیاط مرکزی است که پیرامون آنها حجره‌ها و غرفه‌های تجاری و مکان فعالیت کسبه بازار قرار گرفته. مرحله دوم مرمت کاروانسرا شامل دفع آب‌های سطحی، زه‌کشی، انتقال فاضلاب و مقاوم‌سازی سازه است.
او با بیان اینکه با مشارکت شهرداری، نقشه‌های بازسازی، مرمت و احیای مجموعه تاریخی باغ خونی مشهد را ابلاغ کرده‌اند، یادآور شد: امیدواریم بتوانیم امسال مرمت این بنا را که حدود هفت هکتار مساحت دارد و به‌عنوان تنفس‌گاه مشهد شناخته می‌شود، آغاز کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به برخی از خانه‌های تاریخی که از سوی شهرداری تملک و با نظارت این اداره‌کل مرمت شده است، یادآور شد: کاوش‌ها در کاخ موزه شادیاخ (در نیشابور) انجام شده و اکنون در مرحله پوشش قرار دارد که تبدیل به یکی از مهم‌ترین سایت موزه‌های تاریخی شرق کشور خواهد شد. امیدوارم با تامین اعتبار، بتوانیم این مجموعه را در سال ۱۴۰۰ بهره‌برداری کنیم.
مکرمی‌فر همچنین با اشاره به اعتبارات مرمتی آرامگاه‌های خیام و عطار در سال گذشته، از ادامه روند پروژه مجموعه تاریخی فرهنگی خیام در سال جاری و در صورت تامین اعتبار خبر داد و گفت: همچنین قنات غزنوی گناباد در سال گذشته محوطه‌سازی و مسیر پیاده به طرف قنات برای گردشگران احیاء شد که این پروژه هم در سال ۱۴۰۰ ادامه پیدا خواهد کرد.
او در ادامه از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی ۱۱ موزه خراسان رضوی با شعار «هر شهر، یک موزه» و در صورت اعتبارات ملی خبر داد و گفت: تاکنون ساخت سه مورد از این موزه‌ها تمام شده و آماده اجرا هستند و دیگر موزه‌ها هم که از نظر موضوعی کاملا متنوع‌اند، بین ۵۵ تا ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
مکرمی‌فر ادامه داد: امیدواریم به‌جز یکی، دو مورد از آنها که اعتبار بیشتری می‌طلبند، مابقی موزه‌ها تا پایان امسال به بهره‌برداری برسند؛ مثل موزه مردم‌شناسی در شهرستان بردسکن، موزه مازاری در تربت حیدریه، موزه اسناد و مدارک در تایباد، موزه شهید مطهری در خانه مطهری که زاگاه‌شان است در فریمان، موزه موسیقی در تربت جام - موسیقی آیینی، موزه باستانشناسی در کاشمر، موزه باستانشناسی در شهرستان خلیل‌آباد، موزه آب در گناباد، موزه مردم‌شناسی در شهرستان بجستان و موزه ابریشم در بایگ در تربت حیدریه.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: سال گذشته یک روستا و دو شهر استان را ملی کردیم؛ یکی شهرستان بایگ و دیگری، روستای بسک که هر دو قطب‌های مهم تولید ابریشم کشور هستند. علاوه بر این دو، در نظر داریم روستای مند در گناباد را در سال ۱۴۰۰ ملی و روستای ملی بسک را جهانی کنیم. به همین منظور، اعتبارات زیرساختی مورد نیاز را برآورد و در جلسات تامین اعتبار منعکس کردیم که امیدواریم گام بعدی، تهیه پرونده‌های ثبت جهانی‌شان باشد.
مکرمی‌فر با تاکید بر برنامه‌ریزی برای افزایش صادرات صنایع دستی در سال جاری، از محدودیت‌های صادراتی این حوزه در سال گذشته به دلیل کرونا گفت و تصریح کرد: در سال ۱۴۰۰ و با مرتفع شدن ویروس کرونا، صادرات این حوزه دوباره رونق گرفته و افزایش پیدا خواهد کرد.
او با اشاره به اینکه ۱۵۶ بومگردی از اداره‌کل میراث فرهنگی خراسان رضوی موافقت اصولی گرفته‌اند، گفت: این اقامتگاه‌ها به طور میانگین بین ۵۰ تا ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشتند که با راه افتادن روند اعطای تسهیلات از سوی دولت و ابلاغش، امیدواریم تا پایان ۱۴۰۰ این مجموعه‌های اقامتی به بهره‌برداری برسند تا بتوانند اشتغال بسیار مهمی را با محوریت روستا به منظور جلوگیری از مهاجرت به شهر رقم بزنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی همچنین در زمینه تعارض این اداره‌کل با سایر نهادها و ارگان‌ها، گفت: خوشبختانه تعامل، هماهنگی و همدلی بسیار خوبی در سال گذشته با دستگاه‌های اجرایی استان داشتیم؛ استانداری، شهرداری، شورای شهر و دستگاه قضایی، همه و همه با هم در جهت احیای میراث فرهنگی، توسعه گردشگری و رونق صنایع دستی پیشگام و فعال بودند و گام‌های بسیار موثری برداشته شد.
مکرمی‌فر در پایان تصریح کرد: خوشبختانه با این همدلی، تمام تلاش‌ها رو به جلو است، اشتغال خوبی هم ایجاد شده و کارها روی ریل واقعی افتاده است و امیدواریم که در ۱۴۰۰ بتوانیم این موارد را استمرار دهیم و شاهد احیای میراث فرهنگی، توسعه گردشگری و ترویج صنایع دستی در استان خراسان رضوی باشیم.
