حواشی چهلمین جشنواره فیلم فجر، پیش از شروع این رویداد آغاز شد؛ از فیلم‌هایی مانند «تفریق»، «پیر پسر» و «برادران لیلا» که انتظار می‌رفت برای حضور در جشنواره اقدام کنند و نکردند، تا فیلمی مانند «عروسک» (که پیش‌تر با نام اشتباه «قولچاق» معرفی شده بود) که به جشنواره راه پیدا نکرد.

بهروز افخمی که یکی از اعضای هیات انتخاب چهلمین جشنواره فیلم فجر است، درباره دلیل عدم راهیابی «عروسک» به مهم ترین رویداد سینمایی کشور گفت: «این فیلم به دلیل حساسیت‌هایی که وجود داشت و همچنین زیرنویس فارسی نامناسب که سریع رد می‌شد، برای جشنواره پذیرفته نشد، ولی برای اکران عمومی، پروانه نمایش خواهد گرفت، چون کار بسیار خوبی است.»

به همین بهانه و برای شنیدن صحبت‌های صاحب اثر، سراغ جلیل اکبری‌صحت، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «عروسک» رفتیم و با او گفت‌وگو کردیم.

داستان فیلم سینمایی «عروسک» چیست و آیا حساسیت‌زا است؟

«عروسک»، یک کمدی سیاه است که به موضوعی اجتماعی می‌پردازد و داستان یک خانواده را بازگو می‌کند. نمی‌خواهم داستان فیلم را لو دهم، اما هیچ ارتباطی به مسائل امنیتی، یا مسائلی که به امنیت ملی مرتبط است ندارد. این فیلم برای مخاطب عام و خاص سینمای ایران ساخته شده و چون داستان فیلم در تبریز رخ می‌دهد، طبیعتا زبان فیلم ترکی است.

از روزی هم که قرار شد این فیلم ساخته شود، یعنی اردیبهشت امسال، در شبکه خبر هم اعلام کردم که فیلم «عروسک» برای مخاطب عام، دوبله خواهد شد. از همان ابتدا هم برنامه ما این بود که یک نسخه دوبله و یک نسخه زیرنویس فارسی برای فیلم آماده کنیم.

مثل کاری که فیلم سینمایی «پوست» انجام داد.

بله، مثل کاری که فیلم سینمایی «پوست» انجام داد. از طرفی هم در این سال‌ها، فیلم‌های مختلفی از جمله«اِو»، «پوست»، «ذغال» و «آتابای» به زبان ترکی ساخته شده است. بخشی از زبان رایج در کشور ما، ترکی است و هیچ مشکل خاصی هم وجود ندارد. در زمان دریافت پروانه ساخت هم اشاره نشده بود که استفاده از این زبان ممنوعیت دارد، کما این‌که ممنوعیت هم ندارد، بلکه می‌تواند به هم‌افزایی ملی اضافه کند. از نظر ما «عروسک»، یک فیلم ملی است که قرار است در سینمای ملی پخش شود و می‌تواند مخاطب فراگیر را درگیر خودش کند. پتانسیل اجتماعی فیلم «عروسک» به قدری است که می‌تواند بازتاب‌های متفاوتی در بین تمام مخاطبان ایجاد کند.

وقتی که نتیجه هیات انتخاب اعلام شد، آقای یوسفی‌نژاد (کارگردان فیلم)، به آقای افخمی گفتند که انتظار این را داشتند که «عروسک» به جشنواره راه پیدا نکند، شما هم انتظار چنین موضوعی را داشتید؟

خیر، آن حرف هم از روی تواضع آقای یوسفی‌نژاد بود. من اصلا انتظار نداشتم که جشنواره فیلم فجر، «عروسک» را نپذیرد. از نظر من این اتفاق یک خسارت برای جشنواره فیلم فجر و برای ما است. هم جشنواره فیلم فجر هم سازندگان فیلم «عروسک» از عدم راه‌یابی این فیلم به جشنواره ضرر کردند.

این ضرر هم مالی و هم فرهنگی بود؟

در وهله اول، این ضرر فرهنگی است، چون جشنواره یک چهارسوق فرهنگی است و ما انتظار داشتیم که در این جشنواره حضور داشته باشیم، به همین دلیل این فیلم را برای حضور در جشنواره ارسال کردیم، مگر می‌شود فیلمی را برای حضور در جشنواره ارسال کنیم، بعد انتظار داشه باشیم که در جشنواره نباشد؟ آقای یوسفی‌نژاد، انسان بسیار مودب و متواضعی است و از زاویه تواضع به این ماجرا نگاه کرده است. با این حال ما اعتراضی نسبت به پذیرفته نشدن فیلم‌مان در جشنواره نداشتیم، جشنواره محق است فیلمی را انتخاب یا رد کند، این یک رفتار حرفه‌ای است. اما بعدا که همه اعضای محترم هیات انتخاب درباره فیلم اظهار نظر کردند، ما مجبور شدیم درباره فیلم صحبت کنیم.

برخی از اعضای هیات انتخاب به نکاتی اشاره کردند که چون ما سازنده فیلم هستیم، متوجه شدیم آن‌ها فیلم را با دقت ندیده‌اند. کدهایی که درباره فیلم ما می‌دهند در فیلم وجود ندارد. زمان فیلم «عروسک» تقریبا دو ساعت است و چون زبان فیلم ترکی است و برخی از دوستان این زبان را نمی‌دانستند و مجبور بودند که داستان را از طریق زیرنویس دنبال کنند، برخی از نقاط فیلم را متوجه نشدند.

زمانی که به اظهار نظر دوستان درباره فیلم فکر کردم، متوجه این موضوع شدم. آقای افخمی متوجه فیلم شدند اما برخی از دوستان متوجه نشدند و این موضوع هم ایراد اعضای هیات انتخاب نیست، چون در جشنواره حدود ۱۰۰ فیلم وجود دارد و با یک سرعتی فیلم‌ها باید دیده شوند، درست است که این فیلم کامل دیده شده، اما نیاز است برخی فیلم‌ها دو بار دیده شوند.

واقعا زیرنویس‌های فیلم سریع بوده ؟

خیر، برای قرار دادن زیرنویس برای فیلم‌ها، یک استانداردی وجود دارد. برخی از فیلم‌ها مانند «عروسک» دیالوگ محور است و زیرنویس‌ متناسب با قصه فیلم حرکت می‌کند.

برنامه شما برای اکران «عروسک» چه زمانی است؟

ما درخواست‌مان برای ارائه پروانه نمایش را مطرح می‌کنیم و به امید خدا هم مشکلی نخواهیم داشت و برای اکران فیلم در نیمه دوم سال آماده خواهیم شد. چون احتمالا نیمه اول سال ترافیک زیادی وجود داشته باشد و ما با یک برنامه خاص در تدارک اکران خواهیم بود.