معنی و ریشه ی کلمه Muse

در ابتدا به دنبال تعریف لغوی میوز هستیم و به سراغ لغت نامه کمبریج می رویم. در آنجا این گونه شرح می دهد که: میوز در واقع یک شخص یا یک موجود خیالی یا نیرویی است که به کسی ایده می دهد و به او در نوشتن، نقاشی یا ساخت موسیقی کمک می کند. همچنین در لغت نامه ی آکسفورد هم معنی کلمه Muse را inspiration، به معنی الهام آورده است. اما ریشه ی این کلمه بر می گردد به نیمه خدایان اساطیری یونان. با استناد به کتاب افسانه ی خدایان نوشته ی شجاع الدین شفا؛ “در تاریخ یونان و همچنین در تاریخ هنر و ادب جهان میوزهای نه گانه ی اساطیری یونانی، اهمیت و مقام خاصی دارند. میوز در افسانه خدایان یونان، خدای کوچکی است که وظیفه اش الهام بخشیدن به شاعر و هنرمند است. به طور کلی الهه ایست که مقامش از خدایان اصلی پایین تر و هم ردیف با پریان و نیمه خدایان است و شاید آن را بتوان “روح هنر” نامید.در ادبیات و هنر مغرب زمین برای هر دسته از هنرهای زیبا یک میوز قائلند که تا او به سراغ هنرمند نیاید، وی نمی تواند اثری عالی بیافریند. اسامی این نوع پری یا میوز در ادبیات و هنرهای مغرب زمین آنقدر تکرار شده که جزو جدا نشدنی این ادبیات شده است.”

میوز ها در دنیای فشن

در گزارشات و مصاحبه هایی که در مورد یک کالکشن لباس در فشن شوها نوشته می شود، کلمه ی میوز (متناسب با تعریف دیکشنری کمبریج) در دنیای فشن نیز به کرات دیده و شنیده شده است. اما در صنعت مد میوز به چه کسانی اطلاق می شود و در ایده پردازی و ایجاد مجموعه ها چه نقشی را ایفا می کنند؟ اولین میوز در دنیای مد چه کسی بود؟ شاید به شکل مشخص و روشن نتوان اولین میوز را در تاریخ مد جستجو کرد. اما واضح است که با مرور تاریخچه و شکل گیری فشن شوها نقش مدل ها برای طراحان فراتر از یک ابزار نمایشی رفته و در دل همان روند تکامل فشن شوها، میوز شکل گرفته است. میوزها نه تنها الهام بخش طراحان لباس مد هستند، بلکه انگیزه ای برای دیزاینرها نیز می باشند که به خلق خود ادامه دهند. اغلب اوقات در پایان نمایش های مد، طراحان با این سوال مواجه می شوند که الهام بخش شما چه چیز یا چه کسی بود؟ اگرچه منبع الهام پشت هر مجموعه به شکل جداگانه ممکن است متفاوت باشد. اما یک سوال مهم دیگر این است که چه کسی آنها را وادار به طراح شدن کرد؟ یا به یک بیان دیگر چه کسی الهام بخش آنها شد تا قدم در مسیر طراحی مد بردارند؟

تاثیر میوز بر طراحان لباس

استلا مک کارتنی، یکی از طراحان موفق انگلیسی است که در خانواده ای دور از هنر بزرگ نشده است. پدر و مادر او افرادی سرشناسند که در دنیای موسیقی فعالیت می کنند. اما به شکل حیرت آوری به مد به طور طبیعی و ناخودآگاه بی تفاوتند. همین عدم حس به فشن چیزی بود که استلا را وادار کرد که دنباله رو مد باشد. او فکر می کند این واقعیت که والدینش افراد معمولی نبودند (با توجه به موقعیت آنها)، تأثیر زیادی در نحوه ی رفتار استلا در طراحی و تجارت اش داشت. تاثیر بر اینکه خواسته ی او برای ارائه هنرش فراتر از یک طراحی لباس زیبا و نمایش آن بر روی کت واک باشد. او حفظ محیط زیست و حمایت از حقوق حیوانات را در کانون فعالیتش برای تولیدات برندش مدنظر قرار دارد.

ماریا گراتزیا کیوری، به عنوان مدیر هنری خلاق Dior، باید بسیار تلاش کند تا هماهنگ با معیار و استاندارد این خانه ی مد پیش برود. اما چه کسی بیشترین تاثیر را بر او و طراحی هایش می گذارد؟ کیوری می گوید دخترش راشل رجینی، میوز او است. او در ادامه می گوید : “من واقعاً عاشق مد هستم و می دانم چه چیزی را دوست دارم، اما هیچ وقت به خودم فکر نمی کنم، صادقانه بگم … شما باید به خواسته های آنها گوش دهید. بعضی اوقات این بچه ها هستند که به مادرها آموزش می دهند.”

الساندرو میشل، مدیر خلاق گوچی اولین ارتباط خود را با مد به واسطه ی صحبت های مادرش برقرار کرد. مادر او در دروان جوانی اش درصنعت سینمای ایتالیا کار می کرد. او از قدرت مد و ستارگان سینمایی و سلبریتی های دهه ی 80، برای میشل می گفت. مادر الساندرو میشل به خاطر تشویق های مادربزرگش پا در عرصه ی سینما گذاشته بود. برای همین این دو و روحیه ی حمایتگر آنها، برای مدیر خلاق گوچی بهترین میوز محسوب می شوند.

تام فورد، که از بازیگری به دنیای فشن رسید در سنین نوجوانی اش با هالستون آشنا شد. تأثیر هالستون را می توان در بسیاری از طرح های فورد در طول سال ها زیادی مشاهده کرد. مشهورترین این تاثیرات در مجموعه های گوچی پاییز/زمستان 1995 و بهار/تابستان 2011 بود که در آنها امضای ساتن و مخمل هالستون وجود داشت. او در سال 2012 به WWD گفت: “می توانید از من مستقیم به هالستون برسید.”

کارل لاگرفلد،که در مصاحبه هایش بارها به Jacques de Bascher اشاره کرده بود شاید یکی از غم انگیزترین میوز ها باشد. او که به دلیل بیماری ایدز در سن جوانی چشم از جهان بست تا سال های بعد از مرگش حتی برای کارل الهام بخش بود. کارل لاگرفلد می گوید: او درخششی را به زندگی من وارد کرد که هیچکس دیگر نخواهد داد. شاید فقط یک نفر در زندگی برای شما اینگونه وجود داشته باشد.

سوزی پارکر اولین میوز در دنیای فشن

او یکی از اولین میوزهای دنیای مد بود که طراحانی چون کریستین دیور و کوکو شنل همیشه از او تعریف و تمجید می کردند. ریچارد اودون، عکاس، او را “چالش برانگیزترین و پیچیده ترین میوزهای من” نامیده بود. پارکر مشتاق بود فراتر از دنیای مد پیش برود. به همین خاطر از آن جایی که به هنر عکاسی علاقه داشت، مدتی در استودیوی هنری کارتیه برسون عکاس مشهور پاریس شاگردی کرد .به همین دلیل بعدها به عنوان عکاس و ویراستار حرفه ای در ووگ فرانسه مشغول به کار شد. او معتقد بود کار مدلینگ را تنها برای پول درآوردن انجام می دهد و جاه طلبی های حرفه ای دیگری دارد. سوزی از میوزهای کوکو شنل بود و این طراح فرانسوی در طراحی کالکشن های خود همیشه از او الهام می گرفت. خیلی زود این مدل آمریکایی چهره ی دیگری از این برند فرانسوی را در همان دوره به نمایش گذاشت. علاقه ی شدید سوزی به کو کو شنل باعث شد که پارکر از خواهر بزرگترش، از اولین سوپرمدل های تاریخ فشن محسوب می شود، درخواست کند که کمپینی برای عکاسی های تبلیغاتی برند شنل داشته باشند. عکس آن ها در سال 1960 بر روی مجله هایپر بازار قرار گرفت.

نمایشگاه متروپولیتن

در سال ۲۰۰۹ نمایشگاهی تحت عنوان The Model as Muse: Embodying Fashion در موزه هنر متروپلیتن برپا شد. تمرکز این نمایشگاه بر فشن آیکون های (مدل ها) نیمه ی دوم قرن بیستم بود که الهام بخش و تاثیر گذار بر فشن در زمان خودشان بودنند . نمایشگاه بر اساس دوره ی تاریخی ۱۹۴۷ تا ۱۹۹۷، توسط مارک جیکوبز و با حمایت مالی کمپانی کوندی نست و به سرپرستی هارولد کودا و کوهله یوهنان سازماندهی شده بود . در این نمایشگاه 80 شاهکار در زمینه های اوت کوتوغ، ردی تو ور، فشن ادیتوریال، عکس های تبلیغاتی و عکاسی از ران وی به نمایش گذاشته شده بود. مدل و میوز های هر دهه و سبک و حال هوای آن را به شکل مجزا به تصویر می کشید.

در این نمایشگاه عکس های تاپ مدل های قرن بیستم مثل Twiggy ،Jerry Hall ،Beverly Johnson ،Iman ، Kate Moss ، Christy Turlington ، Naomi Campbell و Linda Evangelista به نمایش در آمده بود. در کنار این عکس ها، لباس ها و ملحقات برجسته ای که به واسطه ی این مدل ها در دوران خودشان خبرساز و مشهور شده بود نیز دیده می شد. مانند لباس مشکی با کمربند سفیدی که ایوسن لوران برای برند دیور طراحی و بر تن مدل معروف دومیا کرده بود و بین دو فیل توسط ریچارد اودون عکاسی شده بود. در این نمایشگاه نیز آثار معروف طراحانی همچون: جورجیو آرمانی، کریستوبال بالنسیاگا، پیر کاردین، ​​کارل لاگرفلد برای شانل، کریستین دیور، دونا کاران، کلوین کلاین، هلموت لنگ، رالف لورن، پرادا، ایو سن لوران و جیانی ورساچه بود.

زیبایی شناسی های ایده آل در مد و فشن نیمه ی دوم قرن بیستم

براساس گفته ی هارولد کودا در این برنامه تلاش شده که زیبایی شناسی های ایده آل در مد و فشن نیمه ی دوم قرن بیستم را با استناد بر آثار این هنرمندان بررسی کنند. او می گوید : “ما به قدرت لباس، فشن فوتوگرافی و مدل برای نشان دادن یک لوک در عصری نگاه می کنیم. یک مدل واقعی و ستاره فقط با یک ژست می تواند نگرش زمانه ی خودش را خلاصه کند و نه تنها برای طراحان یا عکاسان به میوز تبدیل شود بلکه برای یک نسل.” در تمجید و نقد و بررسی از این نمایش بسیاری از رسانه ها نظیر نیویورک تایمز، دیلیتلگراف بیریتانیا و بوستونگلوب نوشتند که این یک نمایشگاه فوق العاده بود و می توان به عنوان ادای احترام به مدل های آیکونیک که در خط مقدم صنعت فشن فعال بودند توصیف کرد.