حمله نظامی روسیه به اوکراین با تحریم‌های شدید از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا و انگلیس روبه‌رو شده است. متحدان غربی دسترسی چندین بانک روسی به سیستم بین‌المللی سوئیفت را قطع کرده‌اند و اگرچه تحریم‌های مستقیم علیه نفت و گاز روسیه پیاده نشده‌اند، اما تجارت کالاهای روسیه برای بسیاری از بازیگران بین‌المللی خطرناک شده است.

آمریتا سن، مدیر تحقیقات شرکت انرژی اسپکتس در این باره به شبکه سی‌ان‌بی‌سی گفته؛ به دلیل تحریم‌های بانکی، برآورد می‌شود حدود ۷۰ درصد از صادرات نفت روسیه معادل حدود ۳.۸ میلیون بشکه در روز، مختل شده است.

طبق برآورد شرکت انرژی اینتلیجنس که بر مبنای آمار کشتیرانی و مصاحبه با معامله گران بوده است، صادرات نفت و فرآورده های نفتی روسیه هفته گذشته یک سوم معادل ۲.۵ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرد.

در این شرایط، برخی تحلیلگران حوزه انرژی هشدار داده‌اند اگر غرب نفت روسیه را تحریم کند، قیمت جهانی نفت ممکن است تا ۱۵۰ و یا ۲۰۰ دلار در هر بشکه صعود کند. اما در مقابل، برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند چنین امکانی وجود ندارد.

نفت ۲۰۰ دلار می‌شود؟

نرسی قربان، کارشناس انرژی درباره پیش‌بینی نفت ۲۰۰ دلاری در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین گفت: من فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی بیفتد؛ البته در حال حاضر تحریم نفت روسیه اتفاق نیفتاده است.

وی افزود: پیش‌بینی افزایش قیمت نفت وجود دارد، ولی میزان افزایش قیمت به اندازه ۲۰۰ دلار نیست.

این کارشناس انرژی متذکر شد: کسانی که خرید و فروش نفت دارند، پیش‌بینی‌های آینده را هم دارند و صبر نمی‌کنند تا خبر بیاید و سپس اقدام به خرید و فروش نفت کنند. اصلا سیستم بازارهای آینده این‌طور است که پیش‌بینی‌های آینده را هم دارند.

قربان با اشاره به این‌که احتمال این‌که ۴، ۵ میلیون بشکه نفت از اروپا کم شود، وجود دارد. در مقابل آن، تحریم‌های ایران وجود دارد. اگر تحریم‌های ایران برداشته شود، سریع می‌توان ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز به اروپا صادر کرد و ما هم صاحب حدود ۵۰ میلیون دلار در روز شویم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران می‌تواند جای نفت روسیه را در بازار اروپا بگیرد، عنوان کرد: مگر ایران وقتی تحریم شد، روسیه جای نفت ایران را نگرفت؟ اصلا این بازار برای ما بود. حالا ما بازار قبلی خودمان را پس می‌گیریم.

این کارشناس انرژی یادآور شد: در کل همه این‌ها بستگی به این دارد که تحریم‌های ایران برداشته شود. بنابراین بلافاصله می‌توانیم در روز ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه نفت به اروپا برسانیم.

بازار با کمبود عرضه نفت‌خام مواجه نیست

محمود خاقانی، کارشناس بین‌المللی انرژی نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین گفت: بازار در حال حاضر در شرایطی قرار دارد که قیمت‌های کنونی و قیمت‌های فیزیکی نفت‌خام در مقام مقایسه با قیمت‌های قراردادهای آتی بالا است. قیمت‌های قراردادهای آتی پایین است و قیمت‌های روز بالاست.

وی افزود: این نشان می‌دهد که در حال حاضر بازار با کمبود عرضه نفت‌خام مواجه نیست. یعنی به اندازه‌ای که تقاضا در بازار وجود دارد، نفت‌خام در دسترس مصرف‌کنندگان است.

این کارشناس بین‌المللی انرژی عنوان کرد: آنچه که موجب شده قیمت‌ها بالا رود، اصطلاحا شایعه‌سازی و ایجاد نگرانی در بازار است. نمونه آن، این است که روسیه صادرات خود را به بازار متوقف کند و یا این‌که غربی‌ها خرید نفت روسیه را متوقف کنند.

خاقانی تصریح کرد: الان هم شایعات در بازار این‌گونه است که محموله‌های اورال روسیه که معمولا به اروپا صادر می‌شود، خیلی از پالایشگاه‌ها احتیاط می‌کنند و خرید نمی‌کنند. حتی روسیه تا بشکه‌ای ۱۰، ۱۲ دلار هم تخفیف داده، اما باز هم روی دست روسیه مانده است. همه این‌ها شایعه است و حرف‌هایی است که در بازار مطرح می‌شود. ولی این‌که واقعا یک چنین مسایلی اتفاق می‌افتد یا خیر، خیلی سخت می‌شود قضاوت کرد.

وی متذکر شد: در همین حال، ما می‌بینیم که عربستان سعودی از این بازار استفاده کرده و قیمت‌های نفت‌خام عربستان برای صادرات به اروپا و حتی به شرق و چین و هند را هم گران کرده است. در این رابطه بحث این است که برای فروش مقطعی فوری زمان حاضر است، نه در زمان آینده.

خاقانی در ادامه گفت: حالا چرا قیمت‌های آتی پایین است؟ این طبیعی است، زیرا خیلی‌ها فکر می‌کنند این جنگ ظرف یکی دو روز آینده به پایان برسد و در عین حال، برجام به نتیجه برسد و ایران به بازار بازگردد. همین الان ایران حدود ۶۰ میلیون بشکه نفت و شاید هم بیشتر نفت‌خام در کشتی‌ها در دریا دارد که می‌خواهد به بازار ببرد.

وی افزود: در نتیجه این‌که می‌گویند قیمت‌ها به ۱۵۰ و یا ۲۰۰ دلار امکان دارد برسد، جنبه روانی و نگرانی از وضع موجود است، ولی به محض این‌که نگرانی‌ها برطرف شود، واقعیت بازار یعنی میزان تقاضا و عرضه در سطحی خواهد بود که قیمت‌ها متعادل می‌شود و نباید بیشتر از ۶۰، ۷۰ دلار باشد.

خاقانی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران امکان این‌که جای نفت روسیه را در بازار اروپا بگیرد، دارد؟ عنوان کرد: روسیه در حال حاضر سومین تولیدکننده نفت‌خام در جهان است. اولین و دومین تولیدکننده نفت، آمریکا و عربستان هستند. روسیه علاوه بر نفت‌خام، مقادیر زیادی فراورده‌های نفتی به اروپا صادر می‌کند، بنابراین به این راحتی نمی‌شود جای روسیه را در بازار به ویژه اروپای‌غربی گرفت، نه‌تنها ایران، بلکه کشورهای دیگر.

وی تصریح کرد: یکی از مشکلات مهم دولت‌های اروپایی و غرب در حال حاضر در برخورد با خواسته‌های روسیه است. به همین دلیل محافظه‌کارانه عمل می‌کنند.