توکن‌های غیرقابل معاوضه (Non-fungible token) پس از طوفان به پا کردن در دنیای هنر و بازی به‌واسطه حراج‌های میلیون دلاری، اکنون با مشارکت افراد مشهور و برندهای بزرگ به محور اصلی مباحث و محافل تبدیل شده‌اند. برند شناخته‌شده آدیداس تعدادی NFT را با نام Bored Ape Yacht Club ایجاد کرد و سپس پروژه‌ ان اف تی مشترکی با برند پرادا راه‌اندازی کرد. حتی مک دونالد و کوکاکولا ان اف تی ها را به آمیزه بازاریابی برندهایشان اضافه کرده‌اند.

اگر درباره مفهوم NFT گیج شده‌اید، جای نگرانی نیست، چون شمار زیادی افراد دیگر نیز هنوز با مفهوم توکن‌های غیرقابل معاوضه آشنایی ندارند. در ادامه به سؤال NFT چیست پاسخ خواهیم داد، و همچنین به نحوه استفاده از ان اف تی ها و کاربرد آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

NFT چیست؟

توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) با توجه به توانایی که در ارزش بخشیدن به همه چیز از هنر گرفته تا موسیقی و حتی یک سلفی ساده دارند، در حال تغییر دادن جهان اطراف ما هستند.

برای شرح مفهوم NFT ابتدا باید بدانید، هر چیزی که بتواند به فرم دیجیتال تبدیل شود می‌تواند NFT باشد. همه چیز از نقاشی‌ها، عکس‌ها، ویدیوها، GIF، موسیقی، آیتم‌های درون بازی، سلفی‌ها گرفته تا حتی یک توییت را می‌توان به یک توکن غیرقابل تعویض تبدیل کرد و سپس، می‌توان آن را با استفاده از ارز دیجیتال به‌صورت آنلاین معامله کرد.

اما چیزی که ان اف تی ها را از سایر اشکال دیجیتال متمایز می‌کند پشتیبانی با استفاده از فناوری بلاکچین است. برای افرادی که با مفهوم بلاکچین آشنایی ندارند، بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده است که تمامی تراکنش‌ها در آن ثبت می‌شوند. بلاکچین مانند صورت حساب گردش مالی شماست، با این تفاوت که تمام تراکنش‌های انجام‌شده شفاف و برای هر کسی قابل مشاهده هستند. همچنین، تراکنش‌ها پس از ثبت قابل تغییر یا ویرایش نیستند.

در حال حاضر، NFT ها محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند، زیرا در حال تبدیل شدن به روشی محبوب و معمول برای نمایش و فروش آثار هنری دیجیتال هستند. میلیاردها دلار از زمان آغاز به کار NFT ها خرج شده که پیشینه آن به سال ۲۰۱۵ باز می‌گردد. توکن Terra Nulius اولین NFT در بلاکچین اتریوم بود، اگرچه صرفاً ایده‌ای بود که اجازه سفارشی کردن پیام کوتاه را می‌داد که در بلاکچین ضبط می‌شد. بعدتر، قبل از شناخته شدن NFT ها در میان عموم مردم، و تبدیل شدن به روندی عمومی در اوایل سال ۲۰۲۱، توکن‌های Curio Cards، CryptoPunks و CryptoCats در سال ۲۰۱۷ روی کار آمدند.

بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های موجود، با افزایش محبوبیت دارایی‌های رمزنگاری‌شده، فروش ان اف تی ها در سال ۲۰۲۱ به ۲۵ میلیارد دلار افزایش یافت. با این حال، برخی از کارشناسان بر این باورند که NFT ها دارای قیمت حبابی هستند که ممکن است به‌صورت ناگهانی با کاهش قیمت مواجه شود.

NFT ها چگونه عمل می‌کنند؟

NFT روی بستر بلاکچین عمل می‌کند تا به کاربران مالکیت کامل دارایی‌های دیجیتال‌شان را اعطا کند. به‌عنوان مثال، اگر شما صاحب یک اثر هنری باشید و دارایی دیجیتال‌تان را به NFT تبدیل کنید، چیزی که به دست می آورید مدرکی برای مالکیت شماست که توسط بلاکچین ارائه می‌شود.

به عبارت ساده، هنگامی که NFT خود را در یک بازار فهرست می‌کنید، چیزی به نام کارمزد تراکنش (Gas fees) برای استفاده از بلاکچین می‌پردازید، پس از آن، دارایی دیجیتال شما و همچنین مالکیت شما نسبت به دارایی در بلاکچین ثبت می‌شود. داشتن ان اف تی به شما مالکیت کامل می‌دهد که توسط هیچ شخص دیگری قابل ویرایش یا تغییر نیست.

بنابراین، NFT ها برای دریافت حقوق مالکیت انحصاری اموال ایجاد یا -همانطور که علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال می‌گویند- ضرب می‌شوند. هر NFT تنها دارای یک مالک انحصاری است. به غیر از قابلیت مالکیت انحصاری که توکن‌های غیرقابل عرضه ارائه می‌کنند، صاحبان NFT همچنین می توانند آثار هنری خود را به‌صورت دیجیتال امضا کنند و اطلاعات خاصی را در ابرداده‌های non-fungible token ذخیره کنند، که تنها برای فردی که NFT را خریداری کرده است قابل مشاهده خواهد بود.

تفاوت ان اف تی و ارز دیجیتال چیست؟

ان اف تی ها و ارزهای رمزنگاری شده بسیار متفاوت از یکدیگر هستند. شاید تنها تشابه رمزارز و توکن‌های غیرقابل معاوضه همین باشد که هر دو بر بستر بلاکچین عمل می‌کنند.

در واقع، ارز دیجیتال یک نوع ارز و قابل تعویض است، به این معنی که می‌توان ارز دیجیتال را با کالایی با قیمت معادل معاوضه کرد. به‌عنوان مثال، اگر یک توکن رمزنگاری‌شده، مثلاً یک اتریوم داشته باشید، اتریوم بعدی که دریافت می‌کنید، دارای همان ارزش خواهد بود. اما NFT ها توکن‌های غیرقابل تعویض هستند، یعنی مقدار یک NFT با دیگری برابر نیست. هر کالایی با کالای دیگر متفاوت است و آن را به توکن غیرقابل تعویض و منحصر به فرد تبدیل می‌کند.

چه کسانی می‌توانند non-fungible token خریداری کنند؟

هر کسی که کیف پول رمزنگاری‌شده دارد می‌تواند NFT بخرد. داشتن کیف پول رمز‌نگاری‌شده تنها شرط لازم برای خرید NFT است. برای خرید یک اثر هنری به هیچ مدرک KYC () نیاز ندارید. تنها چیزی که نیاز دارید کیف پول رمزنگاری‌شده توسط Metamask و بازار فروش NFT است که در آن می‌توانید NFT ها را خرید و فروش کنید.

در ادامه، به برخی از بزرگ‌ترین بازارهای NFT اشاره شده است:

• OpenSea.io: در اوپن‌سی، که به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار ان اف تی معرفی می‌شود، می‌توانید اقلام هنری دیجیتال را معامله کنید. مجموعه‌ای با ارزش از جمله آیتم‌های بازی، نام‌های دامنه (domain names)، حتی نمایش‌های دیجیتالی از دارایی‌های فیزیکی در پلتفرم OpenSea وجود دارد. اساساً، پلتفرم اوپن‌سی مشابه سایت تجارت الکترونیک eBay برای NFT ها با میلیون‌ها دارایی دیجیتال است که در صدها دسته سازماندهی شده اند.
• Rarible: پلتفرم راریبل کاملاً مشابه OpenSea و همچنین یکی از بزرگ‌ترین بازارهای ان اف تی است که هنرمندان و سازندگان را قادر می‌سازد تا NFT‌ ها را صادر کنند و به فروش برسانند.
• Foundation: فاندیشن یک بازار منحصر به فرد NFT است که در آن هنرمندان باید برای ارسال آثار هنری خود، رای مثبت خالقان دیگر دریافت کنند. هنرمندان NFT ها را با قیمت نهایی برای حراج فهرست می‌کنند و پس از ارائه اولین پیشنهاد، شمارش معکوس حراج ۲۴ ساعته آغاز می‌شود. اگر پیشنهادی در ۱۵ دقیقه آخر ارائه شود، حراج برای پانزده دقیقه دیگر تمدید می‌شود.

خرید ان اف تی (Non-fungible token) چه خطراتی دارد؟

NFT ها، مانند هر موجودیت دیگری، جنبه‌های منفی نیز دارند. به‌تازگی، چندین مورد از کلاهبرداری‌های معاملات NFT گزارش شده که از جمله آن‌ها می‌توان به ظهور بازارهای جعلی، فروشندگان تاییدنشده اشاره کرد که اغلب هویت هنرمندان واقعی را جعل می‌کنند و آثار ارزشمند آن‌ها را به بهای کم‌تر می‌فروشند، اشاره کرد.

اخیراً، مجموعه ان اف تی متعلق خواننده محبوب پاپ، آزی آزبورن (Ozzy Osbourne)، با نام CryptoBatz منتشر شد. افراد از لینک فیشینگ احتمالی به اشتراک گذاشته‌شده توسط هنرمند شکایت کردند، که کیف پول‌های رمزنگاری‌شده آن‌ها را تخلیه می‌کرد. حداقل ۱۳۳۰ نفر از پروژه جعلی NFT بازدید کرده بودند. یک آدرس کیف پول اتریوم که به کلاهبرداران این پروژه NFT مرتبط است، در تاریخ ۲۰ ژانویه تراکنش‌هایی ورودی به ارزش 40895 دلار دریافت کرده بود.

در حادثه‌ای دیگر، تاد کرامر (Todd Kramer)، کلکسیونر ان اف تی اهل نیویورک، مدعی شد کلکسیون او حاوی شانزده ان اف تی Bored Ape Yacht Club به ارزش ۲.۲۸ میلیون دلار هک شده است. مالک NFT ها گفته بود که بازار OpenSea ان اف تی دارایی‌های او را که در حال حاضر حدود ۶۱۵ اتر ارزش دارند، مسدود کرده است.

یکی دیگر از خطرات مرتبط با خرید non-fungible token که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد، تأثیر منفی غیرقابل انکاری‌ست که بر محیط زیست دارند. به‌منظور اعتبارسنجی تراکنش‌ها، استخراج کریپتو انجام می‌شود که به رایانه‌هایی با قدرت بالا نیاز دارد که با ظرفیت بسیار بالا کار می‌کنند و در نهایت بر محیط تأثیر می‌گذارند.

آیا هرکسی می‌تواند NFT بسازد؟

هر کسی که با مفهوم non-fungible token آشنایی داشته باشد، ممکن است از خود بپرسد که آیا می‌تواند NFT ایجاد کند یا نه. از نظر فنی، هر کسی می‌تواند یک اثر هنری بسازد، آن را به یک NFT در بلاکچین تبدیل کند (فرآیندی به نام minting) و سپس برای فروش در بازار قرار دهد. حتی سازندگان ان اف تی می‌توانند کمیسیونی را به فایل اضافه کنند، تا هر بار که شخصی توکن را از طریق فروش مجدد خریداری می‌کند، مبلغی را به‌عنوان سازنده دریافت کنند.