یکی از مطالبات تسویه نشده بازنشستگان تامین اجتماعی، بخش اجرا نشده متناسب سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی است که از زمان اجرا در اسفند سال ۹۹ تاکنون معطل مانده است.

به روایت تشکل های صنفی بازنشستگی، از مجموع کل عایدی که قرار بود با اجرای برنامه متناسب سازی نصیب کارگران بازنشسته شود، ۲۵ درصد باقیمانده است. طبق تکلیف قانونی دولت باید آن را اعمال کند. علاوه براین، با توجه به تمدید قانون برنامه ششم توسعه برای یک بار دیگر، مدیریت دولتی سازمان تامین اجتماعی باید ضمن پرداخت این طلب، برای یکبار دیگر متناسب سازی را به عنوان یکی از مفاد این برنامه از نو اجرا کند.

اختلاف بر سر افزایش حقوق مستمری بگیران

البته این ماجرا به پیش از جنجالی شدن نحوه افزایش حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۱ مربوط است. در حقیقت این روزها در سایه روزه سکوت مجلس، اختلاف نظر میان دولت و بازنشستگان بر سر افزایش ۱۰ درصدی حقوق بازنشستگان به شدت سابق برقرار است. در نتیجه کمتر راجع به طلب پرداخت نشده متناسب سازی صحبت می شود.

با این حال مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی به تازگی راجع به بخش اجرا نشده متناسب سازی، صحبت های داشت که با توقع بازنشستگان متفاوت بود. به صورت مشخص در روایتی که ایلنا آن را از زبان میرهاشم موسوی آورده، آمده است: «این ۲۵درصد باقی مانده درست است ولی ۲۵درصد مزبور مربوط به زمان برقراری حقوق است. عددی که از این ۲۵درصد روی حقوق مستمری تاثیر می گذارد چیزی بین چهار تا پنج درصد است. به صورت جدی پیگیر اعمال تاثیر همین ۲۵درصد باقی مانده در سال جاری هستیم و این موضوع حق بازنشستگان است. ما نیز اعلام کردیم که انشاالله باید برای سایر سطوح بای اعمال شود.»

واضح است که در این روایت، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی چیزی از بخش دوم خواسته کارگران بازنشسته نمی گوید. این یعنی اینکه سازمان خود را مکلف نمی داند تا در چارچوب تمدید یک ساله قانون برنامه ششم توسعه، قانون متناسب سازی را یکبار دیگر اجرا کند.

• دستور رئیسی برای جلب نظر بازنشستگان/ مستمری بازنشستگی افزایش می یابد؟
• ورود افزایش حقوق بازنشستگان به ایستگاه پایانی / رئیس کمیته رفاه و تامین اجتماعی خبر داد

متناسب سازی حقوق بازنشستگان چیست؟

متناسب سازی حقوق بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی، اتفاقی بود که عاقبت بعد از فراز و فرود فراوان در انتهای سال ۹۹ انجام شد. در هر نظام اقتصادی، مستمری بازنشستگی به دلیل تورم سالیانه به مرور ارزش اولیه خود را از دست می دهد. با توجه به تکرر نوسانات اقتصادی در ایران، مساله زوال حقوق بازنشستگان شیب شدیدتری دارد.

این به معنی آن است که اگر کارمند یا کارگری ۱۰ سال پیش با دریافت مستمری قابل قبولی بازنشسته شده بود، حالا حقوق بازنشستگی او دیگر ارزش سابق را ندارد. حتی در مقایسه با کارگر یا کارمند هم رتبه دیگری که در سال های بعد از او بازنشسته می شود، به صورت چشمگیری کمتر است.

نتیجه این وضعیت اجرای برنامه های ادواری متناسب سازی از سوی دولت هاست. زیرا باتوجه به ماهیت اجتماعی و بین النسلی صندوق های بازنشستگی، دولت ها در قبال استمرار فعالیت این صندوق ها مسئولیتی تضامنی دارند.

بر همین اساس بود که یک نوبت در انتهای دهه ۸۰ و نوبت دوم در انتهای دهه ۹۰ دولت های وقت به ترتیب برنامه های موسوم به همسان سازی و متناسب سازی را اجرا کردند تا از محل منابعی غیر منابع این صندوق ها امکان ترمیم قدرت خرید بازنشستگان را فراهم کنند.

با توجه به تفاوتی که بین دیدگاه های بازنشستگان و مدیریت دولتی سازمان تامین اجتماعی وجود دارد، به نظر می رسد سوای از مساله افزایش حقوق بازنشستگان این سازمان در سال ۱۴۰۱، تامین اجتماعی در رابطه با اجرای قانون متناسب سازی نیز به زودی با چالش دیگری روبرو می شود.