وزیر ارتباطات چند روز پیش اعلام کرده بود که اختلال گسترده در اینترنت وجود ندارد. با این حال گزارشی که از سوی ابر آروان منتشر شده روایت دیگر و البته اسفناکی از وضعیت اینترنت دارد.

رادار ابر آروان با بررسی اینترنت دیتاسنترهای داخلی در سال ۱۴۰۰ به این نتایج دست یافته که در سال گذشته، ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه قطعی، ۸ساعت و ۳۴ دقیقه اختلال پراکنده، ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه اختلال هم‌زمان و بیش‌از ۴۰۹۶ ساعت اختلال جزیی رو‌به‌رو بوده‌اند. با این حساب می‌توان گفت ۱۷۱ روز و ۳ ساعت و ۴۲ دقیقه که تقریبا نصف سال ۱۴۰۰ را تشکیل می‌دهد (به طور دقیق ۴۷ درصد) اینترنت ایران با اختلال مواجه بوده است.

اینستاگرام بیشترین اختلال را داشته است

به گزارش دیجیاتو و به نقل از ابر آروان، کارشناسان این شرکت در بررسی‌های خود اعلام کردند که ۸۹ درصد اختلالات اینترنت دیتاسنترها مربوط به وبسایت‌های بین‌المللی و ۶۷ درصد آنها نیز مربوط به شبکه اجتماعی اینستاگرام بوده است.

کارشناسان ابر آروان پیش‌تر در گزارشی در دیجیاتو نیز نسبت به اختلال‌های پیش آمده در اینستاگرام هشدار داده بودند و در این گزارش تاکید شده بود که احتمال اختلال اینستاگرام توسط زیرساخت وجود دارد.

۶۷درصد اختلالات ثبت شده در ۹ وب‌سایتی که رادار در سال ۱۴۰۰ آن‌ها را پایش کرده است به اینستاگرام اختصاص داشته است. کلاب‌هاوس و گیت‌هاب با اختصاص ۱۰ و ۹درصد اختلالات به خود در جایگاه‌های دوم و سوم قرار می‌گیرند. در نتیجه باید گفت سه وبسایت اصلی که دچار اختلال شدند متعلق به وبسایت‌های بین‌المللی بوده و دو مورد آنها از بین شبکه‌های اجتماعی بوده است.

در مجموع از بین ۹ وب‌سایت داخلی و خارجی که در سال ۱۴۰۰ از سوی رادار ابر آروان پایش شده است، ۸۹درصد اختلالات در وب‌سایت‌های خارجی (Github, Google, Instagram, Wikipedia و Twitch) و حدود ۱۱درصد اختلالات در وب‌سایت‌های ایرانی (شاپرک، دیجی‌کالا، آپارات، ورزش‌سه) مشاهده شده است.

اختلال‌های کامل، احتمالی و جزیی در ۱۴۰۰

اختلالات احتمالی ارتباطات اینترنتی دیتاسنترهای داخلی در سال ۱۴۰۰ با پایش لحظه‌ای وب‌سایت‌های ایرانی و خارجی دیجی‌کالا، ورزش‌سه، آپارات، شاپرک، Github, Google, Instagram, Wikipedia و Clubhouse گزارش شده است. در سال گذشته ارتباطات دیتاسنترهای کشور ۲۸۸ دقیقه معادل ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه به‌شکل کامل قطع بوده است. ابر آروان تاکید کرده معنی عبارت «قطعی کامل» یعنی اینکه حداقل ۴ وب‌سایت به‌شکل هم‌زمان در ۳ دیتاسنتر برای دست‌کم ۱ دقیقه با خطا در اتصال روبه‌رو باشند.

بیشتر اختلال‌ها در سال ۱۴۰۰ اما مربوط به قطعی کامل نمی‌شود و ۸ ساعت و ۳۴ دقیقه اختلال پراکنده در سال گذشته مشاهده شده که یعنی دسترسی به حداقل ۲ وبسایت برای ۵ دقیقه دچار اشکال شده است. همچنین ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه نیز اختلال همزمان در سال گذشته رخ داده که در این حالت دست کم ۳ دیتاسنتر و ۲ وبسایت به مدت زمان ۵ دقیقه دچار اختلال شده‌اند.

در نهایت باید به اختلالات جزیی رسید که سخت‌گیرانه‌ترین حالت پایش بوده و بر اساس گزارش آروان، در این حالت خطا در اتصال دست‌کم ۱ وب‌سایت برای دست‌کم ۵دقیقه اختلال درنظر گرفته می‌شود. باید بدانید ۱۷۰ رو و ۱۶ ساعت و ۴۸ دقیقه مجموع اختلال‌های جزیی است که در سال ۱۴۰۰ رخ داده است. ناگفته نماند در ماه‌های مرداد و دی ۱۴۰۰، اینترنت ایران شاهد بیشترین وقوع اختلالات ارتباطات دیتاسنترها بوده است.

اختلال‌های ۱۴۰۱: بیشتر مشکلات وبسایت‌های جهانی از دیتاسنترهای داخلی است

ابر آروان به ارائه گزارشی کوتاه درباره اختلال‌ها در سال ۱۴۰۱ هم پرداخته که با توجه اضافه شدن پایش ارتباطات اینترنتی دیتاسنترهای خارجی به سامانه رادار، امکان مقایسه وضعیت ارتباطات اینترنتی در داخل و خارج کشور هم به وجود آمده است. گزارش آروان نشان می‌دهد که اختلال در دیتاسنترهای داخل ایران ۲۵ برابر بیشتر از دیتاسنترهای خارجی بوده و در واقع ۸۷ درصد این موارد متعلق به دیتاسنترهای داخلی است و تنها ۱۳ درصد مشکلات اینترنت مربوط به دیتاسنترها خارجی است.

این موضوع می‌تواند شائبه وجود اختلالات از داخل کشور را به شدت تایید کند. برای نمونه، آروان اعلام کرده ۹۹درصد اختلالات اینستاگرام در این ماه متعلق به دیتاسنترهای داخلی بوده و تنها یک درصد اختلالات اینترنتی اینستاگرام در دیتاسنترهای بین‌المللی مشاهده شده است.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید دیگر وبسایت‌های خارجی نیز بیشترین اختلال‌های خود را دیتاسنترهای داخلی تجربه کرده‌اند؛ به عنوان مثال ۹۷درصد اختلالات در توییچ از داخل بوده و ۹۳ درصد مشکلات گیت‌هاب نیز ریشه از داخل داشته است. حتی ۹۳ درصد اختلال‌های اینترنتی در گوگل نیز از داخل صورت گرفته است. نکته جالب اینجاست که این اتفاق برای وبسایت‌های ایرانی برعکس بوده و۹۲درصد اختلالات سایت گنجور، ۷۰درصد اختلالات دیجی‌کالا و ۸۰درصد اختلالات آپارات که همه از وب‌سایت‌های پرترافیک ایرانی هستند در دیتاسنترهای بین‌المللی وجود داشته است. گفتنیست در اردیبهشت ۱۴۰۱، دیجی‌کالا با ۳۰درصد، بیش‌ترین اختلال را در دیتاسنترهای داخلی تجربه کرده است. همچنین بین وب‌سایت‌های خارجی، Wikipedia با ۸۰درصد، کم‌ترین میزان اختلالات در دیتاسنترهای داخل ایران را تجربه کرده است.