مشخصا به دلیل تحریم های کمرشکن و گسترش بیماری کرونا همه نگاه ها به حل این دو معضل بود، اهالی فرهنگ و هنر همچون بقیه اقشار مردم از کرونا ضربه سختی خورده بودند و همه انتظار داشتند تا بعد از حل مشکل کرونا و واکسیناسیون فراگیر بتوانند به کار برگردند، هنرمندان تلاش کردند با تمام توان به چرخه تولید هنر بازگشته تا هم اقتصاد ضربه خورده هنر را احیا کنند و هم التیامی به زخمی های اجتماعی باشند، اما دو عامل به این دو نیت لطمه و صدمه زد اول عدم هماهنگی بین نهادهای دولتی و دخالت در اجراها بود که بیشتر به حاشیه ها دامن زد و دوم اثر تورمی که اقتصاد و معیشت مردم را درگیر کرده بود و در قیمت تمام شده کالاهای هنری تاثیرگذار بود و کماکان سبد اکثریت مردم از کالاهای فرهنگی خالی ماند.

عدم هماهنگی های نهادهای دولتی و گاه بخشی نگری موجب شد بار دیگر واژه توقیف و توقف آثار به کلید واژه اخبار هنری تبدیل شود. توقف تئاترها و فیلم هایی که پروانه ساخت گرفته و کنسرت های که مجوز داشتند در صدر اخبار نشست. در این گزارش به طور ویژه به رویدادهای حوزه موسیقی در یک سال گذشته می پردازیم

تفاوت تأمل برانگیز صدور مجوز نسبت به سال های گذشته

دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تازگی آماری از مجوزهای صادره این مجموعه در تیر ۱۴۰۱ را گزارش کرد. بر طبق این آمار در ماه گذشته ۲۵ تک آهنگ و ۴ آلبوم موسیقی موفق به اخذ مجوز از این نهاد شده اند. این در حالی است که گزارشی که خرداد سال گذشته منتشر شده بود از صدور مجوز برای ۳۶۵ تک آهنگ و ۲۷ آلبوم خبر می داد. این آمار کم منحصر به ماه تیر نیست. بلکه در پایان بهار ۱۴۰۱ آمار دفتر موسیقی از صدور مجاوز برای تنها ۸۰ تک آهنگ و ۲۱ آلبوم حکایت داشت.

این کاهش شدید تعداد مجوزها را نمی توان رویه یک ساله دولت دانست چراکه آماری که سال گذشته از صدور مجوزها منتشر شد چندین برابر این مقدار بود. به عنوان مثال تنها در دو هفته آخر مرداد سال گذشته ۱۴۲ تک هنگ و ۱۵ آلبوم مجوز گرفتند. این روند تا پایان سال ۱۴۰۰ ادامه پیدا کرد و ناگهان در ابتدای سال ۱۴۰۱ با چنین کاهشی مواجه شدیم.

با توجه به این که ریاست دفتر موسیقی از سال ۱۳۹۸ ثابت بوده است منشأ این تغییر رویه ناگهانی مشخص نیست هرچند شاید دلیل آن کاهش تقاضا برای مجوز باشد.

محمد الله یاری فومنی رئیس دفتر موسیقی اگرچه با حفظ سمت مدتی به عنوان مدیر کل دفتر توسعه کتاب و کتاب خوانی منصوب شد اما او سکان دفتر موسیقی را سال هاست در دست دارد. الله یاری از مدیرانی است که از دولت پیشین و از اردیبهشت ۹۸ تا امروز ابقا شده و بر سر کار است.

مجوز گرفتن جواد یساری برای تیتراژ فیلم قدغن

بهمن بابازاده، در اسفند ۱۴۰۰ خبر از مجوز گرفتن جواد یساری برای فیلمی با تهیه کنندگی محمدحسین فرح بخش داد؛ این خبرنگار حوزه موسیقی در کانال تلگرامی خود نوشت:

« جناب ‎جواد یساری به عنوان خواننده فیلم «قدغن» مجوز گرفت. تهیه کننده فیلم چه کسی هستند؟ بچه محل سابق آقا جواد؛ حسین فرحبخش.»

ماجرا حقیقت داشت و در نام عوامل فیلم که در نوروز اکران شد نامه جواد یساری به عنوان خواننده به چشم می خورد. این اتفاق درحالی افتاد که در بهار سال ۹۷ شایعه شده بود که همین تهیه کننده برای فیلم «دشمن زن» از صدای جواد یساری استفاده کرده که دفتر موسیقی این شایعه را تکذیب کرد و فرح بخش آن را حاشیه دانست.

بازگشت کنسرت ها با قیمت های نجومی

پس از وقفه نزدیک به دو ساله ای که به خاطر شرایط کرونا در کشور ایجاد شده بود مجدداً برگزاری کنسرت ها از سر گرفته شد. هرچند کرونا به طور کامل کنسرت ها را رها نکرد و فارغ از لزوم اجرا با ۵۰ درصد ظرفیت سالن ( یا حتی ۳۰درصد یا 20 درصد )، هرازگاهی شاهد لغو کنسرت های مجوزدار به درخواست ستاد ملی مبارزه با کرونا بودیم که نمونه آن لغو کنسرت حسین صفامنش، خواننده تیتراژ سریال «نون.خ» در بندرعباس در بهمن ۱۴۰۰ بود. اما این بازگشت همراه بود با افزایش سرسام آور قیمت بلیت ها که از حداکثر ۲۰۰ هزار تومان پیش از کرونا به سقف ۵۰۰هزار تومان در تهران و ۷۰۰-۶۰۰ هزار تومان در کیش می رسیدند. ناگفته نماند قیمت های مذکور مربوط به سامانه های فروش آنلاین بلیت هستند و همین بلیت ها در بازار سیاه قیمت میلیونی داشتند.

قیمت بلیت کنسرت ابی ارزان تر از حجت اشرف زاده است

ماجرای لغو تمام کنسرت ها و توضیح معاون هنری وزارت فرهنگ

شامگاه یکشنبه، ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ مطلبی در فضای مجازی مبنی بر لغو تمامی کنسرت ها در کشور منتشر شد. در این متن ذکر شده بود که هیچ خواننده ای قبل از حذف آثارش از رادیو جوان و «ملوبات» اجازه برگزاری کنسرت در سال ۱۴۰۱ را نخواهد داشت.

محمود سالاری، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این مطلب را کذب محض دانست و گفت: «مطابق رسم و سنت همه ساله کنسرت های موسیقی، از نیمه ماه مبارک رمضان به سبب قرار گرفتن در ایام پرفیض شب های قدر تا عید سعید فطر هیچ زمانی شاهد برگزاری کنسرتی نبوده ایم. مسلم است که به مناسبت عید سعید فطر و ایام بعد از آن بار دیگر روند اجرای کنسرت های موسیقی مطابق مجوزهای صادر شده ادامه خواهد داشت.»

وی در ادامه برای اثبات کذب بودن ادعای مذکور به کنسرت شب قبل (شنبه ۲۷ فروردین ) گروه ماکان بند استناد کرد.

کنسرت محمد معتمدی در سالن فوق سری

محمد معتمدی در پستی که پنجم تیر در اینتساگرام خود منتشر کرد از شرط عجیبی که برای اجرای او گذاشته شده بود خبر داد. او در این پست نوشته بود:

«سه چهار روز دیگه، طی سه روز توی سه تا شهر قراره کنسرت داشته باشیم. ولی هنوز اجازه نداریم خبرش را اعلام کنیم و حتی نمی تونیم اسم اون شهرها را بگیم!

بیلبورد هم نداریم، دیتابیس چندانی هم از مخاطبان کنسرت های اون شهرها نداریم.

خلاصه دوسه روز دیگه حدودای عصر به سالن کنسرت شهرتون یه سری بزنید، شاید معتمدی کنسرت داشت.

اگه بودم تشریف بیارید داخل…

فقط بین خودمون بمونه!»

پدیده پیچیده کنسرت در اهواز

امسال برگزاری کنسرت در شهر اهواز به چالشی برای خوانندگان از سبک های مختلف تبدیل شد؛ پرواز همای، خواننده موسیقی ایرانی و تلفیقی در ویدیویی که روز ۱۹ اردیبهشت در حساب رسمی خود در اینستاگرام منتشر کرد از لغو کنسرت خود در اهواز خبر داد و گفت: «قرار بود که در تاریخ ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت در اهواز باشم و برایتان کنسرت اجرا کنم ولی متأسفانه به من خبر دادند که به دلیل بروز برخی از مسائل امنیتی یا اختلاف سلیقه برخی از مسئول های شهر، کنسرت ما لغو شده و اجازه نداریم در این شهر حضور پیدا کنیم.»

او در ادامه ابراز تاسف کرد که در شرایط موجود، تنها این کنسرت ها هستند که دل مردم را شاد می کنند و برخی به همین راحتی با برگزاری یک کنسرت کوچک هم مخالف هستند که می توانست لبخند به روی لب مردم بیاورد.

همچنین در روز ۲۹تیر هنگام برگزاری کنسرت سیروان خسروی در اهواز، عده ای با وانت روبروی سینما هلال این شهر تجمع کردند و مانع ورود تماشاچی ها به داخل سالن شدند. این موضوع باعث ایجاد تاخیری یک ساعته در برگزاری کنسرت شد و پس از رفع ظاهری این مشکل، پخش مداحی با صدای بلند در روبه روی سالن کنسرت مانع از این شد که تیم کنسرت به اجرای برنامه بپردازند. پس از این اتفاق سیروان خسروی در پست اینستاگرام خود خبر از لغو دو اجرای بعدی خود در این شهر در ۳۰ و ۳۱ تیر داد و تصویری را منتشر کرد که نشان می داد، روز پنجشنبه مدیر کل ارشاد خوزستان در نامه ای خطاب به انجمن موسیقی خوزستان، لغو مابقی روزهای کنسرت را ابلاغ کرده است.

پس از پیگیری خبرگزاری ها از اداره فرهنگ و ارشاد استان خوزستان، مدیر کل این نهاد ضمن ابراز ناراحتی از این اتفاق علت لغو این مجوز را دستور شورای تأمین شهر اهواز اعلام کرد که نهاد بالادستی ارشاد محسوب می شود و دستور او برای تمام دستگاه ها لازم الاجرا است.

محمود فلاحی، سرپرست فرمان داری اهواز که در مقام ریاست شورای تأمین قرار دارد دلیل چنین اقدامی را ازدحام جمعیت در مقابل سالن سینما و ایجاد اختلال در رفت وآمد شهری اعلام کرد. علاوه بر آن عدم التزام به پروتکل های بهداشتی نیز از دلایل لغو این کنسرت دارای مجوز اعلام شد. به گفته او پلیس راهور و مرکز بهداشت اهواز با ارسال نامه به فرمان داری خواهان لغو کنسرت سیروان خسروی شده بودند.

در همین زمان خبر لغو کنسرت سهراب پاکزاد که قرار بود در روزهای اول، دوم و سوم مرداد در این شهر برگزار شود اعلام شد.

پس از این ماجرا، روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر از دلجویی معاونت فرهنگی این وزارت خانه از سیروان خسروی داد. در متن منتشر شده از این تماس در سایت وزارت فرهنگ نوشته شده بود که این وزارتخانه آمادگی دارد تا با جلسات مشترک در این زمینه تمامی شبهات برگزاری اجراهای هنری قانونی را از سوی دیگر نهاد ها بر طرف کرده و شرایط را برای تسهیل برگزاری اجراهای دارای مجوز از سوی این وزارت خانه فراهم گرداند.

استقبال جهانی از سلام فرمانده و اولین جشنواره سرود فجر

سرود سلام فرمانده را اولین بار ابوذر روحی و گروه سرود ماح (ملت امام حسین) در روز ۲۷ اسفند ۱۴۰۰ به مناسبت نیمه شعبان در حرم حضرت معصومه اجرا کردند. فیلم این اجرا دقایقی قبل از تحویل سال از تلویزیون پخش شد. پس از آن برای فراخوانی در شبکه سه سیما برای همخوانی این سرود، چندین هزار قطعهٔ ویدئویی فرستاده شد. به تدریج در شهرهای مختلف ایران، اجتماع های بزرگ خانواده ها و کودکان دهه نودی با حمایت ادارات محلی ارشاد، برای خواندن این سرود شکل گرفت. سلام فرمانده به مرزهای ایران محدود نشد و بازخوانی آن در کشورهای مختلفی نظیر سنگال، کشمیر، ترکیه، فلسطین، سوریه، عراق و بحرین و پاکستان به زبان های مختلف انجام شد.

اما جهانی شدن سلام فرمانده تنها اتفاق مهم امسال برای سرود ایران نبود. در ماه تیر امسال شاهد برگزاری نخستین دوره از جشنواره سرود فجر بودیم.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در اختتامیه این جشنواره گفت: « در حال حاضر دفتر سرود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده و ان شاءلله با همکاری سازمان بسیج مستضعفین، از هنرمندان و گروه های فعال این حوزه حمایت جدی صورت خواهد گرفت. هم نشینی دستگاه های فرهنگی هنری درباره سرود، می تواند بهترین دستاورد برای ما در این عرصه باشد.»

توقیف کنسرت گروه کمان در وسط اجرا

روز هشتم مرداد ویدیویی در فضای مجازی پخش شد که در آن مسئولان حراست کارخانه نوآوری آزادی در شهر تهران، از کنسرت گروه کمان که درحال برگزاری بود، جلوگیری کردند.

در این میان خواننده توضیح می داد که محتوای آهنگ ها قبلاً هماهنگ شده و دلیلی برای توقف آن وجود ندارد. پس از بلند شدن صدای اعتراض مردم و درخواست از مسئولان حراست برای بیرون رفتن از سالن، ماجرا با روبوسی خواننده و یکی از مسئولان پایان یافت و اجرای این گروه ادامه پیدا کرد. در آخر مشخص نشد علت اختلال در برگزاری این کنسرت چه بوده است.

آن چه امروز در مدیریت موسیقی کشور دیده می شود بیشتر از آن که هدفمند و برنامه ریزی شده باشد، رویکردی واکنشی است. با این حال بروز مشکل و ناهماهنگی در اولین سال مدیریت، امری طبیعی است و تاحدی قابل اغماض؛ به این شرط که این رویه در سال های آینده اصلاح شود. باید دید در کارنامه دو ساله دولت در حوزه موسیقی نسبت نقاط قوت به نقاط ضعف به چه صورت خواهد بود.