بعضی از غذاها فورا بعد از خورده شدن می‌توانند فشار خون را بالا ببرند اما بعضی دیگر ممکن است تاثیر کمی روی فشار خون داشته باشند. غذاهای معدودی هستند که تنها می‌توانند فشار خون پایین را کمی بالا ببرند، یعنی تاثیر خاصی ندارند مگر اینکه فشار خون شما در سطح خاصی باشد، بنابراین اگر فشار خون‌تان خیلی پایین نیست (شرایطی که باید چیزی غیر از غذا مصرف کنید تا سریع‌تر فشار خون‌تان را بالا ببرد)، می‌توانید این غذاها را بدون نگرانی بخورید.

چه چیزی باعث فشار خون بالا می‌شود؟

وقتی صحبت از غذاهایی می‌کنیم که فشار خون را بالا می‌برند، بیشترین توجه به سمت غذاهای پُرنمک معطوف می‌شود. زیرا فشاری که جریان خون بر دیواره‌ی رگها وارد می‌کند، به دلیل حجم آب بیشتری که سدیم جذب می‌کند افزایش می‌یابد. مقداری سدیم برای فشار خون و کنترل حجم خون لازم است اما نه بیشتر.

هر چند ارتباط تنگاتنگ سدیم و فشار خون ثابت شده و به خوبی بین عموم جاافتاده است، اما یک عامل اصلی دیگر نیز می‌تواند مقدار قندی باشد که بیمار ِ در معرض فشار خون بالا، از غذاهای گوناگون دریافت می‌کند. افزایش فشار خون می‌تواند به دنبال مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند قندهای موجود در غذاهای فرآوری شده روی بدهد. این نوع غذاها هیچ ارزش تغذیه‌ای ندارند.

مطالعه‌ای نشان داد شواهدی وجود دارد که ثابت می‌کند قند می‌تواند عاملی موثرتر از سدیم در افزایش فشار خون باشد. ضمنا باید حساب قندهای طبیعی را از قندهای موجود در غذاهای بسته بندی شده مانند محصولات با فروکتوز بالا جدا کنید.

غذاهایی که فشار خون‌تان را بالا می‌برند

۱. نمک دریا

نمک دریا به عنوان جایگزینی برای نمک سفره استفاده می‌شود. نمک دریا کمتر فرآوری شده است. نمک دریا حاوی همان مقدار سدیمی است که نمک معمولی دارد و همان توصیه‌ای که در مورد مقدار مجاز مصرف نمک‌های معمولی می‌شود برای نمک دریا هم وجود دارد و باید مصرف هر دو را محدود کنید.

2. پیتزا و غذاهای فرآوری شده

پیتزای تازه یا منجمد و سایر غذاهای فرآوری شده، مقدار زیادی سدیم دارند مخصوصا اگر همراه با سس گوجه فرنگی، پنیر، گوشت و خمیر باشند. پیتزای منجمد ممکن است حاوی 1000 میلی گرم سدیم در یک تکه از شش تکه باشد! غذاهای فرآوری شده معمولا نمک اضافی دارند تا تاریخ مصرف‌شان طولانی‌تر شود.

3. غذاها و نوشیدنی‌های بیرون از خانه

چه فست فود باشد و چه غذایی که در یک رستوران کلاس بالا می‌خورید، بسیاری از غذاهایی که در منو می‌بینید دارای سدیم پنهان هستند که این موضوع مخصوصا شامل غذاهای کم چرب نیز می‌شود. یک اپتایزر (اشتهاآور) و نوشیدنی که به عنوان استارتر مصرف می‌کنید می‌تواند دارای سدیمی بیشتر از میزان مجاز باشد و این تازه چیزی است که قبل از غذای اصلی می‌خورید! برای کنترل مصرف سدیم و لذت بردن از غذای بیرون بهتر است به جاهایی بروید که از نمک اضافی استفاده نکنند و ادویه‌های دیگری برای طعم دادن به کار ببرند.

4. نوشابه‌های انرژی زا

نوشابه‌های انرژی زا از انتخاب‌های متداول برای نسل جوان‌ هستند چون نسبت به یک فنجان قهوه یا سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار، انرژی فوری‌تری ایجاد می‌کنند. این نوشیدنی‌های طعم‌دار حاوی مقادیر زیادی قند و سدیم هستند. نوشابه‌های انرژی زا می‌توانند فشار خون را تا حدی بالا ببرند که شما را در معرض بیماری‌های خطرناک قلبی قرار بدهند.

در مطالعه‌ای فشار خون و ضربان قلب 25 نفر در طیف سنی 19 تا 40 سال، قبل و بعد از نوشیدن یک نوشابه‌ی انرژی زا را مورد مقایسه قرار داد. هر چند فشار خون در تمامی این افراد به میزان قابل توجهی افزایش یافته بود، اما معلوم شد آنهایی که معمولا کافئین مصرف نمی‌کردند، افزایش فشار خون‌شان بیشتر از حدی بود که انتظار می‌رفت.

5. غذاهای دریایی منجمد

ماهی تازه سدیم کمی دارد اما ماهی منجمد به دلیل فرایند آماده سازی و استفاده از آبنمک و روغن و شیره ذرت، سدیم فراوانی دارد. این محصولات غذایی جهت حفظ تازگی، نمک افزوده دارند و طبیعتا می‌توانند اثر بدی روی فشار خون بگذارند. بیشتر میگوهای منجمد حاوی مقدار زیادی سدیم هستند.

6. گوشت‌های فرآوری شده

از مصرف هر نوع گوشت فرآوری شده باید پرهیز کنید چون مقدار سدیم این گوشت‌ها بینهایت بالاست.

7. خیارشور

خیارشور یا هر نوع شور دیگر دارای نمک بسیار زیادی هستند، مخصوصا خیار که بسیار خوب می‌تواند نمک را از آب نمی که در آن خوابانده شده جذب کند. از مصرف خیار شور اجتناب کنید یا اینکه به دنبال نوع ِ کم نمک آن باشید.

8. سوپ‌های کنسروی

نمک، عنصر قابل توجهی در سوپ‌ها کنسروی است. اگر نمی‌توانید از خوردن این نوع سوپ‌ها صرفنظر کنید پس حتما به دنبال نوع کم سدیم آن باشید اما حتما برچسب روی محصول را بخوانید تا بدانید چه چیزی قرار است وارد بدن‌تان کنید.

9. محصولات غذایی حاوی گوجه فرنگی

از سس گوجه فرنگی گرفته تا سس پاستا یا پوره گوجه فرنگی یا هر نوع محصول قوطی که حاوی گوجه فرنگی است می‌تواند سدیم فراوانی داشته باشد. یک فنجان آب گوجه فرنگی آماده حاوی 650 میلی گرم سدیم است.

10. پوست مرغ

پوست مرغ، مخصوصا اگر از نوع بسته بندی آن باشد، شاید لذیذ باشد اما پُر از چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس و روغن هیدروژنه است که LDL را بالا می‌برند. کلسترول بالا می‌تواند عامل مهمی در فشار خون بالا باشد و موجب پُرفشاری خون شود.

11. قهوه

اینکه آیا باید از مصرف قهوه خودداری کنید یا نه، بستگی به این دارد که معمولا چقدر قهوه می‌نوشید و هر چند وقت یکبار. قهوه می‌تواند برای مدت کوتاهی فشار خون را بعد از نوشیدن بالا ببرد، اما این تاثیر نسبتا زود از بین خواهد رفت. آنهایی که عادت دارند به طور مرتب قهوه بنوشند، این تاثیر در آنها کمتر است یا اصلا وجود ندارد چون بدن‌شان به کافئین عادت کرده است. اگر شما فشار خون پایین ندارید و روزانه یک یا دو فنجان قهوه می‌نوشید می‌توانید ادامه دهید.

12. غذای چینی

از خوردن غذاهای چینی در رستوران‌ها اجتناب کنید. چیزهایی مثل گوشت گوساله یا بروکلی و یا حتی برخی از نودل‌ها ممکن است چندان نمک‌دار به نظر نرسند اما بعضی از غذاهای چینی واقعا مقادیر وحشتناکی نمک دارند! یک قاشق غذاخوری سویا سس چیزی حدود 1000 میلی گرم سدیم دارد.

برای کاهش فشار خون چه باید بخوریم؟

حالا که لیستی از غذاهایی را که فشار خون را بالا می‌برند برای‌تان گفتیم، وقت آن است که نگاهی بکنیم به غذاهایی که تاثیر معکوس دارند. رژیم DASH، پیشنهاد خوبی برای کسانی است که به دنبال رژیم غذایی سالم و کاهنده‌ی فشار خون بالا هستند. همزمان با به حداقل رساندن مصرف غذاهایی که در بالا گفته شد، سعی کنید مصرف مواد غذایی زیر را بیشتر کنید:

غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای یا پاستای سبوسدار، هویج، بروکلی، سیب زمینی شیرین، سبزیجات برگدار و گوجه فرنگی (کنسروی نه!)، سیب، گلابی، هلو، انبه و موز (مرکبات هم می‌توانید مصرف کنید اما باید مراقب باشید با داروهای فشار خون‌تان تداخل نداشته باشند)، مرغ و بوقلمون و ماهی کم چرب، لبنیات کم چرب، بادام، لوبیا قرمز یا عدس (مغزها و آجیل پُر کالری هستند اما کلسترول خوب دارند، پس در حد اعتدال می‌توانید از آنها لذت ببرید).

تغییرات سبک زندگی برای اجتناب از فشار خون بالا

به غیر از تغییرات تغذیه‌ای، دو تا از بهترین عادت‌های سبک زندگی که می‌توانید برای کمک به کنترل فشار خون‌تان در پیش بگیرید، افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن است. دست کم ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی ۵ روز در هفته را به شما توصیه می‌کنیم چون سیستم قلبی و عروقی‌تان را تقویت کرده و عملکرد عروق و رگهای‌تان را بهبود می‌بخشد.

کاهش وزن نیز برای کاهش فشار بر سیستم جریان خون مفید است اما تنها به این شرط که اضافه وزن داشته باشید. خوشبختانه رژیم غذایی که مناسب برای فشار خون باشد و مقداری فعالیت بدنی منظم هر دو از راههای موثر برای خلاص شدن از وزن اضافی هستند.