در این نشست که با حضور کارشناسان و مسئولان و فعالان کسب و کارهای مجازی تشکیل شد، مهمترین بحران‌های این حوزه مورد بررسی قرار گرفت . رضا قربانی، عضو هیات مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با تاکید بر اینکه در سال گذشته یک روز بدون اختلال اینترنت نداشتیم، از وضعیت نابسامان فعالان این حوزه انتقاد کرد. در عین حال هشدارهایی در خصوص جدی گرفتن موج مهاجرت فعالان صنعت آی تی و کارشناسان نیز داده شد.

یازده میلیون کاربر وابسته به اینستاگرام

عضو هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‎های اینترنتی شهر تهران گفت: متاسفانه اختلال اینترنت ضربات جبران ناپذیری را به کسب و کارهای مجازی زده است. رضا الفت‌نسب گفت: برای ما به عنوان کسب و کارهای آنلاین، اینترنت حکم رگ حیاتی را دارد و هرنوع اختلال و قطعی، به کسب و کارها لطمات جبران ناپذیر وارد می‌کند.

او با اشاره به گسترش قابل توجه کسب و کارهای مجازی در ایران و جهان پس از شیوع کرونا گفت: کرونا سبک زندگی ما را تغییر داد. پس از شیوع کرونا شکل خرید مردم نیز تغییر کرد و حتی کسب و کارهای آفلاین نیز در این عرصه حضور یافتند .

این فعال اقتصادی با ارائه آماری مبنی بر اینکه یازده میلیون کاربر ایرانی به اینستاگرام وابستگی دارند، گفت: هر چه قدر اختلال بیشتر شود آنلاین و آفلاین‌ها بیشتر ضربه می‌بینند. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که در طول همه این سال‌ها شعار توسعه اقتصاد دیجیتال از سوی دولت‌ها شنیده می‌شود.

الفت نسب با گلایه از افزایش شدید اختلالات در اینترنت تاکید کرد: متضرر اصلی در این وضعیت کسب‌وکارهای خرد هستند. کسانی که قدرت اقتصادی بالا ندارند.

او به ابهام موجود در فضا نیز اشاره کرد و ادامه داد: ما نمی‌دانیم دقیقا چه اتفاقی در حال رخ دادن است. از یک سو می‌گویند اینستاگرام فیلتر نیست اما از سوی دیگر وضع اختلالات در این بشکه قابل کتمان نیست. با این وضعیت چگونه می شود امید داشت که استارتاپ‌ها رشد کنند .

الفت نسبت گفت: امروز دیگر نمی‌توانم بگویم امیدوارم وضعیت بهتر می‌شود نکته این است که اصلا قادر نیستیم وضعیت فعلی را مدیریت کنیم چرا که در قانون به صورت شفاف در مورد نحوه جبران خسارت اختلالاتی که به وجود می آید صحبت نشده در نتیجه همه چیز به ضرر خدمات‌گیرنده است.

او به موج خروج فعالان صنعت آی‌تی و برنامه‌نویسان اشاره کرد و گفت: در این فضا می‌بینیم بسیاری به دلیل نبود چشم‌انداز روشن، به پیشنهادات کاری ان سوی آب جواب مثبت می‌دهند.

به گفته وی حدود ۴ هزار کسب و کار آنلاین عضو انحادیه کسب و کارهای مجازی هستند و می‌توانند شهادت دهند که حجم اختلالات بالا رفته است. وی از نمایندگان مجلس خواست صدای فعالان کسب و کارهای مجازی باشند و این گروه را مشمول تحریم‌های داخلی نکنند.

جایگزینی برای طرح صیانت

در این نشست رضا قربانی، عضو هیات مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز با تاکید بر اینکه شاخص‌های وزارت ارتباطات نشان‌دهنده پهنای باند و افزایش سرعت است، گفت: اتفاقا اقایان در این وزارتخانه دروغ نمی‌گویند اما در امارشان اعلام نمی‌کنند که سرعت رشد کاهش یافته و این میزان رشد متناسب با نیاز کشور نیست .

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: واقعیت این است که وقتی ما در مسیر توسعه هستیم و هر روز تقاضای کسب و کارها برای حضور در این فضا بیشتر می‌شود.در نتیجه هر روز به پهنای باند بیشتری نیاز داریم و صحبت سر سرعت اینترنت نوعی مغالطه است.

قربانی ادامه داد: آمار نشان می‌دهد کسب و کارهای زیادی در اینترنت شکل گرفته است. بسیاری حتی در واتساپ کار می‌کنند و کسبه زیادی نیز در بستر اینستاگرام فعالند. در حقیقت اتوبانی ساخته شده و ماشین‌ها می‌روند و می‌آیند اما تعداد ماشین‌ها روز به روز بیشتر می‌شود، در نتیجه به توسعه اتوبان نیاز داریم اما اتوبان متاسفانه خراب شده است.

وی با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد برخی به این نتیجه رسیده‌اند که اقتصاد دیجیتال باید محدود شود، گفت: جدا از ماجرای مالیات و بیمه، امروز با قوانین نانوشته روبرو هستیم. ما قبلا بحث فیلترینگ و بستن کسب و کارها را داشتیم. ولی الان قوانین نانوشته‌ای وجود دارد که باید محدود شویم.

وی گفت: قانون نوشته شده در این بخش همان طرح صیانت بود که کنار گذاشته شد اما الان به صورت نانوشته برخی اشخاص عقیده دارند باید ترمز این رشد کشیده شود و از این جا به بعد، به جای توسعه در کسب و کارها، وضعیت موجود را حفظ کنیم.حالا این را با کشورهای همجوار مانند ترکیه و امارات مقایسه کنیم تا ببینیم سرمایه گذاری و انرژی آنها چقدر است. همین حالا پیامک تلگرام و اینستاگرام را اپراتورها مسدود کرده‌اند . پس واقعا اتفاقاتی می‌افتد.

مشکلات واقعی در فضای مجازی

در ادامه سینا تفنگچی کارشناس آی.تی نیز گفت: ما با مشکلات واقعی در فضای مجازی روبرو هستیم و مهمترین مشکل ما نیز توهم دانایی در مسئولان کنونی است.

وی با انتقاد از فیلترینگ‌هایی که دسترسی کاربران اینترنت به فضاهای علمی را غیرممکن می‌سازد، گفت که وقتی در اینجا درخواست برای فیلترینگ آپارات مطرح می‌شود تکلیف سایر موضوعات دیگر روشن است.

وی گفت: ما با چالش بزرگی به نام نبود صداقت مواجهیم. به ماجرای فیلترینگ کلاب هاوس نگاه کنید. وزیر ارتباطات دولت دوازدهم اپراتورها را جریمه کرد که کلاب‌هاوس چرا فیلتر کرده‌اند ولی آنها می‌گویند ما فیلتر نکردیم . از سوی دیگر در دولت سیزدهم، دیوان عدالت اداری رای داد که اپراتورها باید جریمه شوند چون خاطی هستند با این حال همچنان کلاب‌هاوس فیلتر است .

اختلال از کجاست؟

آرش پارساپور، کارشناس حوزه آی تی نیز تاکید کرد: ما با اینترنت بی‌کیفیت مواجه هستیم ولی وزارت ارتباطات با تست‌های سرعت سنجش می‌گوید سرعت بیشتر شده است در حالی که استناد به سرعت سنجی استناد درستی نیست. کارکنان وزارت ارتباطات می‌دانند تست سرعت سنج می تواند نت داخلی را بسنجد و تمام.

وی گفت: این مشخص است که اختلالی در شبکه رخ می‌دهد. حتی چند هفته پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد ممکن است یک سری اختلالات عمدی باشد که با آن برخورد می کنیم.

پارساپور تاکید کرد: این اتفاق خطرناکی است. یا اختلالات دور از چشم وزیر رخ می دهد یا در حالت دوم می‌دانند اختلال از کجاست و اقدامی نمی‌کنند که هر دو وضعیت فاجعه بار است.

او به اختلالات گسترده در اینستاگرام اشاره کرد و گفت: فکر می‌کنم همان کاری که با وایبر و بقیه شبکه‌ها انجام شد و سبب گردید مردم عطای کار با ان را به لقایش ببخشند، عامل این اتفاق است.

این در حالی است که هیچ جایگزینی برای اینستاگرام در نمونه داخلی نداریم .آقایان وزارت ارتباطات در صدا و سیما از دستاوردها صحبت می‌کننداما مردم چیزی دیگر را می‌بینند.

۲.۴ میلیون شغل در بستر اینستاگرام

عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی نیز با ذکر این نکته که اختلالات اینترنت فضای کسب و کارهای مجازی را با بحران روبرو کرده است، گفت: من با امار و اراقم حرف می‌زنم. گزارش لایف‌وب را ببینید. این گزارش نشان می‌دهد از برج ۹ پارسال بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش را در پست‌های اینستاگرام شاهدیم.

وی گفت: کسب و کارها که تعطیل نشده است، در این فضا وقتی پست‌ها کاهش یافته یعنی دسترسی ما کم شده است. یک روز نمی‌شود کامنت بگذاریم، یک روز دسترسی به استوری محدود است و یک روز پست گذاشتن مشکل دارد.

طالبی گفت:امار نشان می‌دهد بیش از دو میلیون و چهارصد هزار کسب و کار در این بستر ایجاد شده است. اما همین آمار می‌گوید استفاده از شبکه‌های اجتماعی کاهش یافته است.پس نتیجه می‌گیریم فضا بسته شده و دائما قطعی داریم.

وی گفت: شما گزارش وزیر را نگاه کنید تست سرعت داخلی استناد می‌کند در حالی که مدیرعامل یکی از اپراتورها رسما اعلام کرد بیش از هشتاد درصد پهنای باند ما بین المللی است.

طالب تاکید کرد: از کسانی که ۲۱ سال است فروشگاه اینترنتی دارند بپرسید چرا اینقدر قطعی داریم؟ پورت‌ها دارد بسته می‌شود. دو سرور نمی‌توانند با همدیگر ارتباط بگیرند. این عملا دستکاری است.

هیچ چیز عمدی نیست

بهمن فلاح ، فعال حوزه آی تی که پیمانکار اجرای پروژه‎‌هایی در این حوزه و خصوصا فیبر نوری است، با طبیعی دانستن اختلال‌های گفت: در شش ماه گذشته نه کندی اینترنت داشتیم و نه تیغی برای اینترنت بوده است. هیچ مشکلی وجود نداشته است.

او ادامه داد: ما به علت ارتقای سیستم مشکل داشتیم ولی این که قطعی یا کندی تهدیدی برای زیرساخت باشد کذب است . کسب و کارهای مجازی در حال توسعه است و قطعا در آینده کسب و کارها بیشتر می‌شود.

او ادامه دادذ: زیرساخت ارتباطات به شدت فرسوده است و بودجه برای نوسازی تخصیص نیافته و حالا ضعف سرعت به چشم می‌آید.

فلاح تاکید کرد: اینکه می‌گویند سرعت کاهش یافته اشتباه می‌کنند. عادل طالبی، در جواب وی پرسید آیا اینکه ما با مشکل واقعی روبرو هستیم ، اشتباه است؟ فلاح گفت: این هم عمدی نیست. اپراتورهای موبایل مانند سایر صنایع تحت تاثیر قیمت‌گذاری دستوری زیان‌ده شده‌اند.

رضا قربانی، گفت: باید یک عدد بدهیم چون اینطور که آقای فلاح می‌گوید همه چیز را باید با شک نگاه کرد. واقعیت این است که در دولت سیزدهم وزارت ارتباطات هیچ گزارش مشخصی درباره وضعیت رشد زیرساخت کشور منتشر نکرده است. جناب آقای زارع پور تنها با صدا و سیما گفتگو می‌کند و پرسش‌های مشخص را جواب می‌دهد و می‌گوید همه چیز خوب است. وی اضافه کرد: تنها گزارش موجود درباره شاخص‌های زیرساخت ارتباطی کشور مربوط به سال ۹۶ تا ۴۰۰ است و در آن ظرفیت شبکه IP و ترانزیت ارتباطات بین الملل آمده است. از سال ۹۶ تا خرداد ۱۴۰۰ ظرفیت ما ما از ۶هزار و ۹۶۰ گیگابیت بر ثانیه به ۲۸هزار و ۲۱۴ گیگابیت بر ثانیه رسیده و هر چند این رشد است اما رشدی اندک و ناکافی.

فلاح، پاسخ داد: شما ذهن مردم را مسموم می‌کنید. این کار شما سیاه‌نمایی است، من امروز شما را می‌شورم و کنار می گذارم تا بفهمی سواد نداری.

انتقادات تند این دو به یگدیگر ادامه یافت و در نهایت قربانی، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با ارائه اماری تاکید کرد: در یکسال گذشته ارتباط بین المللی ما دستخوش تغییر منفی شده است. این مشکلات باعث شده در یکسال گذشته ۸۹ درصد در وب‌سایت‌های بین المللی اختلال داشتیم.

وی ادامه داد: اینستاگرام ۶۷ درصد اختلال داشته است. نه فیلتر می شود و نه باز است و نه مشخص است تکلیف چیست. عده‌ای می‌گویند اینستاگرام باید فیلتر شود این در حالی است که مردم آنجا، کسب و کار ساخته اند ولی هر روز شاهد یک اتفاق هستیم.

وی تاکید کرد: طبق گزارش رسمی و قابل اثبات ، حتی یک روز بدون اختلال نداشتیم. کسب و کارهای آنلاین کشور دچار بن بست شدند. اقتصادی دیجیتال آکواریوم نیست. باید از همه سرویس‌های جهان استفاده کنیم. با این طرز تفکر که خودمان موتور جستجو و اینستاگرام می‌سازیم و اسمش را اقتصاد دیجیتال می‌گذاریم ، به هیچ کجا نمی‌رسیم.

وی گفت: برای گوگل تمام ایرانی جستجوی امن را فعال کرده‌اند و اقای زارع‌پور به ان افتخار می‌کند و می‌گوید دستاورد.

همه در حال مهاجرت هستند

حامد بیدی، فعال فضای مجازی و کارشناس حوزه آی‌تی با انتقاد شدید از اختلالات کسترده در اینترنت گفت: تست سرعت اختلال را نشان نمی‌دهد. اختلال به این معناست یک صفحه باز می‌شود بعد دوباره باز نمی‌شود.

وی ادامه داد: ببینید چه بلایی سر کسب و کارها آمده است. مهمترین چالش ما الان این است که نیروهایمان مانند برگ خزان مهاجرت می‌کنند.

بیدی اضافه کرد: طبق آمار رصدخانه مهاجرتی ایران اصلی‌ترین انگیزه مهاجرت نیروهای نخبه فنی از ایران طرح صیانت بوده است. اینها همه واقعیت است و نمی‌توان طور دیگری دید.

این وضعیت قابل دفاع نیست

رضا اسلامی، رئیس نظام صنفی رایانه ای استان تهران نیز گفت: به نظر می‌آید میزان نیاز عامه مردم و کسب و کارها، به پهنای باند درست تبیین نشده است و دولت علی‌رغم تعهدات جدی آقای وزیر، هنوز در تامین این نیاز موفق نبوده است.

وی تاکید کرد: در برخی پلتفرمها به خصوص در واتس اپ و اینستاگرام هم اختلالات جدی داریم که موضوع را از داشتن پهنای باند متفاوت می‌کند.

اسلامی ادامه داد: هیچ دولتمردی نباید شرایط فعلی را توجیه یا دفاع کند. این شرایط قابل دفاع یا توجیه نیست. اگر دولتمردان می خواهند مشکلات را ببینند ما از خود صنف می‌توانیم گواهی بدهیم و آسیب شناسی کنیم.

وی که نتوانست در این نشست حضور یابد و با قطعی مکرر اینترنت مواجه بود، در فایل صوتی تاکید کرد: به خودم و شما توصیه می کنم خسته نشویم. باید صدای خودمان را بالا ببریم و موضوع را تکرار کنیم. امیدواریم این حرفها در نمایندگان مجلس، قوای دولتی و مجموعه های مسئول در حکمرانی اثر بگذارد.

آب رفته به جوی بازنمی‌گردد

علی توسلی، عضو کمیسیون اینترنت نظام صنفی رایانه ای تهران گفت: در این کشور سالهاست که عملا از ابزارهای موجود مانند تلگرام، اینستاگرام، واتس اپ به صورت وسیع استفاده می‌شود و وسیله کسب و کار و ارتباط عمومی شده است. حالا اگر تمایلی به شکل گیری این وضعیت نبوده، این اتفاق افتاده و آب رفته را نمی‌توان به جوی برگرداند. او تاکید کرد: متاسفانه تفکری وجود دارد که باید این را به طور کلی تغییر دهیم.