فلسفه خوردن سبزی پلو با ماهی در شب عید

قبل از آغاز سال نو و در روزهای پایانی سال، ایرانیان در تکاپوی آمادگی برای استقبال از سال جدید هستند. خانه تکانی، کاشت سبزه، تهیه وسایل سفره هفت سین، تهیه لباس نو و... برخی از آداب و رسوم ایرانیان برای استقبال عید نوروز است.

یکی از رسوم رایج ایرانیان در شب سال نو خوردن سبزی پلو و ماهی است. خوردن سبزی پلو وماهی شب عید فلسفه ای دارد و از باورهای قدیمی ما نشات می گیرد. اگر می خواهید بدانید که چرا اکثر ما در شب عید سبزی پلو یا کوکو سبزی همراه ماهی می خوریم، این بخش را مطالعه نمایید.

چرا در شب عید سبزی پلو و ماهی می خوریم؟

بسیاری از مردم بر این باورند که خوردن سبزی پلو و ماهی در نوروز از ماجرای حضرت سلیمان و انگشترش نشات می گیرد و تجدید خاطره ای از یافتن نگین سلیمان و تلاش انسان برای وصول به اسم اعظم عشق است که با نوروز و رستاخیز بهار همراه می باشد.

حضرت سلیمان دارای انگشتری بود که با آن می توانست دیو و پری را به خدمت خود درآورد. روزی دیوی خود را به شکل حضرت سلیمان در آورد و انگشتر او را به دست‌آورد و به تخت پادشاهی نشست. دیو برای اینکه انگشتر به دست سلیمان نبی نیافتد، انگشتر را به دریا انداخت.

حضرت سلیمان به مردم گفت که دیو به جای او بر تخت نشسته و انگشترش را به دریا انداخته اما کسی حرف سلیمان را گوش نکرد پس او به کنار دریا رفت و شروع به آغاز ماهیگیری کرد. پس از مدتی حضرت سلیمان ماهی گرفت و شکم ماهی را شکافت و انگشترش را در شکم ماهی یافت و بر دست کرد.

چندی بعد مردم متوجه شدند سلیمان واقعی با خاتم سلیمانی، بیرون شهر است و کسی که بر تخت نشسته حضرت سلیمان نیست بنابراین در سیزده نوروز دیو را از تخت پایین کشیده و همه از شهر بیرون آمدند تا سلیمان را به تخت بازگردانند. بر اساس این داستان مردم می گویند چون حضرت سلیمان انگشتر خود را در شکم ماهی پیدا کرد پس ما ماهی می خوریم به امید اینکه حقیقت را بیشتر درک کنیم.

سبزی پلو و ماهی نماد خرمی و برکت زندگی

خوردن سبزی پلو با ماهی شب عید که دستور پخت آن را در مطلب "طرز تهیه سبزی پلو با ماهی شب عید " به طور کامل با نکات تکمیلی گفته ایم علت های دیگری نیز دارد.

ایرانی ها اعتقاد داشتند که در شب عید باید غذای سبز بخورند زیرا سبزی موجود در سبزی پلو را نماد خرمی و پربرکت بودن زندگی می‌دانستند و عقیده داشتند اگر به عنوان شام شب عید غذایی سبز که داخل آن سبزی وجود داشته را بخورند، تا آخر سال زندگی پربرکت و با نشاطی خواهند داشت.

همچنین آنان ماهی را نماد زندگی، ثروت و فراوانی دانسته و بر اساس این باور در شب سال نو ماهی می خوردند تا سالی که در پیش رو دارند سراسر سلامتی، فراوانی و برکت و ثروت برای آنها باشد.

خوردن پلو در شب سال نو نیز به این علت بوده که آنان برنج را گیاه ارزشمندی و نشانه برکت و حاصلخیری می‌دانستند و بر اساس این باور در شب سال نو پلو می خوردند تا سال پیش رو در مزارعشان برکت و زایش و حاصلخیزی داشته باشند.

بنابراین خوردن برنج به دلیل داشتن برکت در کنار ماهی که نشانه حیات است و سبزی که حکایت از برکت و زایش دارد، در بسیاری از خانواده های ایرانی در هر کجا که زندگی می کنند، مرسوم بوده و هست.

فلسفه خوردن کوکوسبزی همراه با ماهی در شب عید

برخی افراد به جای خوردن سبزی پلو با ماهی در شب عید برنج سفید را همراه با کوکوسبزی و ماهی می خورند. در گذشته که در برخی شهرها ماهی نبود یا توان خریدن ماهی کم بود، مردم به جای خوردن ماهی، کوکو را به جای ماهی با برنج می خوردند و معتقد بودند خوردن کوکو، به‌ویژه با سبزی صحرایی، خاصیت نزدیک به ماهی دارد و موجب فعال شدن فسفرهای مغز و خوش فکر شدن افراد می شود. هنگام فرا رسیدن عید که جابه جایی و خانه تکانی انجام می شود، ممکن است اشیای مختلف در جاهای دیگر گذاشته شود، از این رو به «کو ... کو» نمی افتد.

خواص سبزی پلو با ماهی

سبزی پلو و ماهی غذایی است اغلب در اعیاد طبخ شده و میل می گردد که فواید زیر را دارد:

• سبزی پلو و ماهی یک وعده غذایی کامل است که می تواند 3 گروه از اجزای هرم غذایی را پوشش دهد زیرا برنج در گروه نان و غلات، سبزی موجود در برنج که در گروه سبزیجات و ماهی که در گروه گوشت ها قرار می گیرد.
• ماهی حاوی مقدار زیادی پروتئین، اسید چرب، امگا 3، مواد معدنی، ید، ویتامین و…است.
• برنج حاوی پروتئین، ویتامین، کربوهیدرات، فیبر و املاح معدنی و… می باشد.
• سبزی حاوی پروتئین، املاح معدنی، نشاسته، ویتامین و… است.

چند نکته برای تهیه سبزی پلو و ماهی شب سال نو

هنگام تهیه سبزی پلو وماهی شب عید، ماهی را انتخاب نمایید که دارای چربی مفید یعنی امگا 3 هستند. از جمله ماهی های چرب می توان به سالمون، خالخالی، آزاد، تند و ساردین اشاره کرد که بالاترین میزان امگا 3 را دارا می باشند.

برای انتخاب ماهی تازه بودن آن را در نظر بگیرید. برای شناسایی تازگی ماهی، انگشت نشانه را بر گوشت ماهی فشار دهید. اگر اثر فرو رفتگی روی عضله ماهی باقی نماند، نشانه تازه بودن آبزی است.به چشم ماهی نگاه کنید، چشم باید براق، کاملا برآمده با مردمک روشن و قرنیه شفاف باشد.

همچنین ماهی نباید بوی غیرطبیعی دهد. آبشش ها را چک کنید تا آبشش ها به رنگ قرمز روشن و بدون لیزآبه باشند.به سطح پوست ماهی، دقت کنید، اگر پوست ترشحات مخاطی آبکی و شفاف بیشتری داشته باشد، تازه تر است. پوست ماهی باید روشن، براق و بدون تغییر رنگ باشد.

سبزیجات، سبزی پلو باید تازه باشند. در تهیه سبزی پلو تره، جعفری، شوید، گشنیز و شنبلیبله مورد استفاده قرار می گیرد البته برای اینکه سبزی پلو عطر و طعم بهتری داشته باشد یک سیر نیز به سبزی اضافه کنید. توجه کنید اگر سبزی سرخ شود، مقداری از ویتامین ها و املاح خود را از دست می دهد.

برنج ها نیز به دو گروه سفید و قهوه ای تقسیم می شوند. برنج قهوه ای دارای سبوس بیشتری نسبت به برنج سفید است و برای همه افراد به خصوص افراد مبتلا به قند خون بسیار مفید است.

سبزی پلو ماهی را با سردیجات نخورید

از نظر طب سنتی ماهی طبع سردی دارد اما ماهی های اقیانوسیه و جنوب به دلیل پرورش در آب های شور، سردی کمتر و ماهی های آب های شیرین معتدل تر هستند.

خوردن ماهی با مواد غذایی سرد اشتباه است و موجب ناراحتی های گوارشی، رخوت، خواب آلودگی، تهوع و استفراغ می شود و هضم ثقیلی دارد پس ماهی را با آبلیمو، ترشی لیته، سیر ترشی، ماست، دوغ یا تخم مرغ نخورید.

برای اینکه سردی ماهی به اعتدال برسد، سبزی پلو، ماهی، میگو و کوکو سبزی را با سبزی ها یا ادویه جات گرم همچون نعنا، گشنیز، ترخون، گلپر، زیره، دارچین، زنجبیل یا فلفل سیاه میل کنید. برای دوری از علائم سرد مزاجی پس از صرف ماهی چند عدد خرما بخورید.

همراه سبزی پلو ماهی آب ننوشید زیرا آب سبب رقیق شدن شیره معدی و دیر هضمی و سنگینی می شود. برای تعدیل طبع سرد ماهی سبزی پلویی باید حاوی شوید، تره و جعفری و سیر باشد.