تعداد شهرها یا روستاهایی که یک رنگ مشخص در فضای عمومی، نمای خانه‌ها و دیوارهایشان بر دیگر رنگ‌ها غلبه دارد و به نوعی فضای شهری آن‌ها تک‌رنگ محسوب می‌شود، چندان زیاد نیست. نام برخی از این شهرها یا روستاها برای ما آشناتر هستند مانند ابیانه در ایران یا شفشاون در مراکش اما نام برخی از این شهرها ممکن است تا به حال به گوش بسیاری از ما نخورده باشد مانند هازکار در اسپانیا یا ایزامال در مکزیک. در این پرونده سراغ 9 شهر یا روستا از قاره‌های مختلف رفته‌ایم که به واسطه تک رنگ بودن نمای ساختمان‌هایشان مشهور شده‌اند.

شفشاون در مراکش، چه رنگی؟ آبی

این شهر کوچک در شمال مراکش با دیوارهای آبی‌اش، شهرتی جهانی دارد. البته این آبی بودن دیوارها قدمتی کمتر از صد سال دارد. درباره این که چرا دیوارها در این شهر آبی هستند، داستان‌های متفاوتی ذکر شده است. یکی از این داستان‌ها به مهاجران یهودی در این منطقه و علاقه آن‌ها به رنگ آبی باز می‌گردد. گفته شده که حدود هزارو930 نفراز جمعیت مهاجران یهودی در این شهر، طبق فرهنگ خود که آبی را رنگ آرامش می‌دانستند، دیوارهای خانه خود را آبی کردند. تا پیش از این ماجرا، دیوارها در این منطقه طبق سنتی قدیمی، سفید بوده اما بعد آرام آرام تعداد دیوارهای آبی افزایش پیدا کرده است.

البته این روزها درباره فواید رنگ آبی و دلیل نگه داشتن این رنگ ،نکات دیگری هم مطرح می‌شود. از جمله این که دیوارهای آبی‌رنگ، پشه‌ها و حتی برخی حشرات را از شهر، دور و در تابستان به خنک ماندن خانه کمک می‌کند. اما شاید طی سال‌های اخیر مهم‌ترین کاربرد این دیوارهای آبی‌رنگ را باید جذب گردشگر در نظر بگیریم. تا پیش از شیوع کرونا این شهر کوچک که حدود 40 هزار نفر جمعیت دارد، سالانه میزبان صدها هزار گردشگر بود. در نظر داشته باشید که این شهر فقط دست کم 200 هتل دارد که حاکی از استقبال زیاد گردشگران از این شهر کوچک است.
جیپور در هند، چه رنگی؟ صورتی

جیپور در هندوستان به شهر صورتی معروف است. این شهر که کمتر از 300کیلومتر با پایتخت هند یعنی دهلی‌نو فاصله دارد، در اواخر قرن نوزدهم دیوارهایش به رنگ صورتی در آمده است. داستان این تغییر رنگ هم به بازدید از هند پرنس آلبرت‌ادوارد (که بعدتر شاه ادوارد هفتم شد) در سال 1876 باز می‌گردد.

در این سفر مهاراجه‌ جیپور که می‌خواست بازدید از این شهر برای پرنس آلبرت خاطره‌ساز شود، دستور داد تا دیوارهای شهر را به رنگ صورتی در بیاورند. انتخاب رنگ صورتی هم از این نظر بود که این رنگ در فرهنگ مردم آن منطقه، نشانه‌ مهمان‌نوازی است. در سال 1877، یعنی یک سال بعد از بازدید پرنس، قانونی در جیپور تصویب شد که طبق آن باید دیوارهای شهر صورتی رنگ‌آمیزی شوند. این قانون هنوز هم در این شهر معتبر است. از نتایج این موضوع آن که جیپور به عنوان شهر صورتی هند در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال 2019 به ثبت رسید.

آیت‌بن‌حدّو در مراکش، چه رنگی؟ قرمز

آیت‌بن‌حدّو در اصل دژ یا کاخی است که در مسیر عبور کاروان‌ها در جنوب مراکش ساخته شده بود. البته طی سال‌ها در کنار این کاخ، ساختمان‌های دیگری هم ساخته شده است که حالا مردم در آن ساکن هستند و روستاها و به اصطلاح قصبه‌هایی را در منطقه تشکیل داده‌اند.

رنگ دیوار ساختمان‌ها در این محل قرمز است و برای همین به نام «شهر قرمز» مراکش شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد دلیل قرمزی رنگ دیوارهای این ساختمان‌ها همان چیزی است که درباره ابیانه به آن اشاره می‌شود؛ یعنی وجود میزان بالای اکسید آهن در خاک منطقه. این مجموعه که البته به عنوان میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده، جدای از جذابیت برای گردشگران، برای فیلم سازان هم بسیار جذاب است. تا به حال فیلم‌های زیادی در آیت‌بن‌حدّو فیلم برداری شده‌اند، از جمله: لورنس عربستان، گلادیاتور، مومیایی، الکساندر و ... بخش‌هایی از سریال معروف بازی تاج‌و‌تخت هم در این مکان فیلم برداری شده است.

آمالفی در ایتالیا، چه رنگی؟ لیمویی

آمالفی و ساحل آن یکی از مناطق بسیار جذاب در گردشگری ایتالیاست. رنگی که به صورت سنتی در نمای ساختمان‌ها در این منطقه استفاده می‌شود، زرد لیمویی است. دلیل این که چرا از چنین ترکیب رنگی استفاده می‌شود، چندان مشخص نیست اما هر چه هست در این منطقه لیمو جایگاه خاصی دارد، باغ‌های لیمو در این منطقه زیادند و لیمو یکی از محصولات اصلی آن است.

البته برخی ،رنگ نمای ساختمان‌ها را نه نمادی مرتبط با لیمو که نمادی از آفتاب و هوای آفتابی آن می‌دانند. طی سال‌های اخیر تعدادی از ساختمان‌های این منطقه سراغ رنگ‌های دیگری مانند صورتی کمرنگ رفته‌اند اما هر چه هست هنوز هم ترکیب زرد لیمویی و آبی (به واسطه دریای خوش‌رنگ در این منطقه) نماد آمالفی برای بسیاری است. البته بد نیست بدانید که رنگ آبی خاصی از خانواده فیروزه‌ای وجود دارد که به آن آمالفی می‌گویند و به خاطر رنگ خاص دریا در این منطقه چنین نام گذاری شده است.

ابیانه در ایران، چه رنگی؟ قرمز

نام روستای ابیانه به گوش بسیاری از ما خورده است، روستایی پلکانی و به رنگ قرمز که در نزدیک نطنز در استان اصفهان و در دامنه کوه کرکس قرار دارد. دیوارهای این روستای زیبا قرمز رنگ است. ترکیب رنگ قرمز دیوارها، در کنار معماری منحصر به فرد، فرهنگ خاص مردم این منطقه و نوع پوشش اهالی باعث شده تا این روستای کوچک به منطقه‌ گردشگری جذابی تبدیل شود. اما چرا دیوارهای خانه‌ها در این روستا قرمز است؟

خاک رسی که برای نمای ساختمان‌ها و دیوارها در این منطقه استفاده می‌شود، اکسیدآهن بالایی دارد. در نتیجه‌ میزان بالای اکسیدآهن هم رنگ این خاک، قرمزتر از خاک رس‌های معمول است. البته درباره ابیانه هم مانند دیگر مواردی که معرفی کردیم، حالا این رنگی بودن دیوارها، کاربرد ویژه‌اش جذب گردشگر است. گفته می‌شود این روستای کم جمعیت (300 نفر طبق سرشماری 1395) پیش از شیوع کرونا سالانه فقط نزدیک به 40 هزار نفر گردشگر خارجی داشته و این جدای از خیل گردشگران داخلی آن بوده است.

ایزامال در مکزیک، چه رنگی؟ زردخردلی

قدمت ایزامال معروف به شهر زرد در مکزیک به حدود دو هزار سال قبل بر می‌گردد. اما به نظر می‌رسد تاریخچه دیوارهای خردلی رنگ آن بسیار کمتر از قدمت خود شهر است. این که چرا دیوارها چنین رنگی دارند، دقیق مشخص نیست و داستان‌های مختلفی درباره آن وجود دارد.

برخی می‌گویند در سال 1993 و برای بازدید پاپ ژان پل دوم از این شهر دیوارها به این رنگ درآمده‌اند اما برخی می‌گویند پیش از این تاریخ هم دیوارها دست کم در برخی مناطق زردرنگ بوده است. معروفیت ایزامال البته صرفا به خاطر دیوارهای زرد آن نیست، بلکه این تاریخ غنی آن و بناهای به جا مانده از دوره مایاها در منطقه است که در درجه اول باعث معروفیت آن و موجب شده است تا سالانه صدها هزار گردشگر به این شهر سفر کنند.

هازکار در اسپانیا، چه رنگی؟ آبی

هازکار روستایی در منطقه مالاگا در جنوب اسپانیاست. این روستا تازه همین چند سال پیش، یعنی بهار سال 2011 به رنگ آبی در آمده است. دلیل آن هم افتتاحیه نمایش فیلم «اسمورف» بود. شرکت سونی، سرمایه‌گذار فیلم اسمورف، برای این که توجه به اکران این فیلم را افزایش دهد، با مسئولان این روستای کوهستانی موافقت کرد تا همه‌ دیوارهای شهر برای چند ماه آبی شوند. پس به همین منظور حدود 4 هزار لیتر رنگ آبی مصرف شد تا این روستا به رنگ آبی درآمد.

اما آیا اهالی از این تصمیم رضایت داشتند؟ تا پیش از این کار، این روستا سالانه میزبان حدود 300 گردشگر در سال بود اما سال اولی که این کار انجام شد، حدود 80 هزار گردشگر برای بازدید از این روستای آبی، وارد آن شدند! این استقبال چشمگیر باعث شد زمانی که شرکت سونی، طبق قرارداد در زمستان 2011 می‌خواست دیوارهای روستا را به رنگ سفید برگرداند، مردم رای به آبی ماندن دیوارها بدهند. از آن زمان به بعد دیوارهای این شهر آبی باقی مانده و حالا همین آبی بودن دیوارها تبدیل به جاذبه گردشگری برای آن شده است.

جوداپور در هندوستان، چه رنگی؟ آبی

جوداپور را به نام شهر آبی هندوستان می‌شناسند. دلیل رنگ‌آمیزی این شهر به رنگ آبی مشخص نیست. برخی می‌گویند در قدیم کاهنان برهمایی دیوار خانه‌های خود را آبی می‌کرده‌اند تا به این ترتیب شناخته شوند. به این ترتیب رنگ آبی دیوارها نشانه جایگاه اجتماعی بالاتری بوده است. در طول زمان اما کم‌کم همه‌ دیوارهای بخش قدیمی شهر آبی شده‌اند. البته در این باره هم مشابه شفشاون در مراکش، حالا فوایدی برای این دیوارهای آبی گفته می‌شود.

دور کردن موریانه‌ها و خنک کردن خانه‌ها در فصل گرما از جمله فواید آبی کردن دیوارها در این شهر ذکر شده است. هر چه هست در این روزگار که خوش عکس بودن شهرها در جذب گردشگر و رونق اقتصادی آن‌ها نقش مهمی دارد، این دیوارهای آبی حالا کاربردی بیش از دور کردن موریانه و ... پیدا کرده است.

میکونوس در یونان، چه رنگی؟ سفید و آبی

ترکیب سفید و آبی محدود به یک منطقه در یونان نیست. اصلا اگر به پرچم این کشور نگاه کنید جز همین دو رنگ، رنگ دیگری نمی‌بینید اما میکونوس، این جزیره گردشگری پرطرفدار، یکی از نقاطی است که در کنار سانتورینی بیشتر از نقاط دیگر یونان بابت سفید و آبی بودن، توجه‌ها را به خود جلب کرده است. اما چرا این دو رنگ و به ویژه رنگ سفید این قدر در یونان پرطرفدار است؟ در این باره هم خنک کردن فضای داخل خانه، از مهم‌ترین دلایل این موضوع گفته شده است. اما جدای از آن گفته‌اند در سال 1938 در یونان و با شیوع پیدا کرده بود.

حکومت وقت به تجربه در می‌یابد سفید کردن دیوارها و معابر شهری می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند، پس دستور می‌دهد تا همه جا سفید شود. اما چه ارتباطی بین سفید کردن دیوارها و مبارزه با وبا وجود داشته است؟ به نظر می‌رسد چون در فرایند سفید کردن دیوارها از آهک استفاده می‌شده و آهک خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارد، کنترل بیماری وبا در مناطقی که دیوارها سفید می‌شده، بهتر پیش می‌رفته است. البته از سال 1974 در یونان قانونی تصویب شده است که طبق آن در نمای خانه‌ها در برخی مناطق باید تنها از این دو رنگ استفاده شود و همین هم باعث شده تا این روزها تنها شاهد اهمیت بیشتر این دو رنگ در نمای خانه‌ها در یونان باشیم.