این در واقع یک روش ساده برای وارد کردن بی دردسر خودروهای خارجی بدون پرداخت عوارض است. اصطلاحا به این روش خودروی دوقلو گفته می شود.
خودروهایی که با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی بسیار اندک در مناطق آزاد اجازه تردد دارند برای ورود به سرزمین اصلی باید هزینه بالای عوارض گمرکی را متحمل شوند اما این ماجرا به مذاق برخی واردکنندگان خوش نمی‌آید.

برای دور زدن پرداخت حقوق گمرکی از یک روش کم دردسر استفاده می شود. شبکه قاچاق خودروهای تصادفی و سوخته درون سرزمین اصلی که از چرخه مصرف خارج شده‌اند را با قیمت های بالا می خرند. از چند صد میلیون تومان و گاه تا یک میلیارد تومان بابت این خودروها پول می‌پردازند. اگرچه این خودروها به کارشان نمی‌آید اما سند این خودروهای از دور خارج شده کارآیی فراوان دارد.
در اصل این سند خودروی اسقاطی است که برای خودروی منطقه آزاد استفاده می‌شود، به این شکل که شماره موتور و بدنه درج شده در سند خریداری شده با مهارت روی خودروی وارداتی حک شده و پلاک خودروی سوخته روی خودروی وارداتی جدید نصب می شود. حالا خودروی وارد شده بدون پرداخت عوارض آماده تردد در شهرهای سرزمین اصلی است. گاه حتی خودروی اول، اسقاطی هم نیست و قابل استفاده است اما سند آن برای ۲ خودرو استفاده می‌شود. به این ترتیب خودروهای دو قلو در پایتخت و دیگر شهرها به راحتی تردد می‌کنند.
خودروهای ۲ قلو هر دو مدارک لازم را دارند. هر ۲ خودرو مدارکی دارند که با شماره پلاک و شماره موتور مطابقت می کند و پلیس راهنمایی و رانندگی نیز متوجه قاچاق بودن خودروی دوم نمی شود.
اقدام دیگری که این شبکه قاچاق انجام می دهند اعلام سرقت است. برای آنکه گمرک منطقه آزاد متوجه این قاچاق نشود؛ مالک خودروی وارداتی اعلام سرقت می کند. به این ترتیب دیگر نیازی نیست خودروی وارداتی را هر ۶ ماه یک بار به کارشناسان گمرک نشان دهد و حضورش را در منطقه ثبت کند و مهم تر آنکه تضامینی که گمرک از مالک خودرو دریافت کرده، به مورد اجرا گذاشته نشده و ضبط نمی شود.

خودروهای ۲ قلو به راحتی در شهرهای کشور تردد می کنند و در هر بار مواجهه با مامورین نیز مدارک قابل ارائه ای دارند که در اصل یکی از آنها جعلی است. با وجود همه ترفندهای به کار رفته اما این تردد برای همیشه ادامه ندارد، چراکه یک جا هست که این افراد گیر می افتند و دستشان رو می شود.

ورود خودروهای سنگین و ماشین‌های راه سازی بدون پرداخت عوارض

محمد محبی دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان ضمن توضیح روش کار این شبکه، نحوه شناسایی متخلفان را شرح می دهد.
او با بیان اینکه بر اساس قانون واردات خودرو در مناطق آزاد کشور با پرداخت عوارض بسیار اندک آزاد است گفت: مالکین خودروها لازم است اسناد و تضامینی را در اختیار گمرک سرزمین اصلی و گمرکات مناطق آزاد قرار دهند تا خودروها در مناطق آزاد امکان تردد داشته باشند و یا برای ورود موقت به سرزمین اصلی مجوز دریافت کنند.
به گفته محبی در سال های گذشته برخی از مالکان برندهای خودروهای سواری، راه سازی و سنگین بعد از ورود به منطقه آزاد، اعلام مفقودی می کنند. در موردهای اخیر پیگیری شده بعضا لندکروزو وانت های تویوتا در سیستان و بلوچستان و منطقه آزاد چابهار اعلام مفقودی می شوند تا زمینه ورود آنها به سرزمین اصلی فراهم شود. شیوه کار این شبکه قاچاق به این صورت است که اسناد و مدارک خودروهایی که در سوانح رانندگی از بین رفته و قابلیت استفاده را از دست داده اند را خریداری می کنند و همانند همان شماره شاسی و موتور روی خودروهای وارداتی مناطق آزاد حک می شود و با اسناد و مدارک جعلی وارد سرزمین اصلی می شود. گاه دیده شده است که خودروی اول نیز از بین نرفته و در سرزمین اصلی تردد دارد اما با مدارک آن، خودروی منطقه آزاد نیز به راحتی وارد سرزمین اصلی می شود. اصطلاحا این شبکه قاچاق از شیوه خودروهای دوقلو استفاده کرده و بدون پرداخت عوارض، خودرو را وارد کشور می کنند. یعنی با یک نسخه سند دو خودرو در کشور موجود است.

کشف خودروی قاچاق در توقیف

محبی اظهار کرد: این دو خودرو با ۲ پلاک مشابه، در سرزمین اصلی تردد می کنند. تنها زمانی تخلف این افراد مشخص می شود که تصادفی صورت بگیرد و یا به دلایلی خودرو توقیف شود. در این شرایط به دلیل الزام ارائه برگ سبز و بررسی دقیق بدنه و موتور، ماهیت خودرو و جعلی بودن مدارک مشخص می شود. (این فقط مختص به سیستان و بلوچستان نیست و مناطق دیگر نیز درگیر چنین پدیده ای هستند. موقعی که طرف اعلام مفقودی می کنند دیگه ضمانت کارآیی ندار. خلا قانونی باید تعیین تکلیف شود)
او با بیان اینکه شماره های حکاکی شده بر روی بدنه خودرو بسیار ماهرانه است توضیح داد: در بررسی اولیه پلیس راهنمایی و رانندگی جعلی بودن پلاک و شماره ها مشخص نمی شود. در تصادفات ساده که پلیس سر صحنه حاضر می شود نیز فقط پلاک ماشین با شماره درج شده در کارت تطابق داده می‌شود و هیچ گاه پلیس کاپوت را بالا نمی زند تا شماره موتور و بدنه را چک کند. بنابراین کشف این خودروها به راحتی صورت نمی‌گیرد.

مالکانی که از ترخیص خودرو امتناع می کنند

دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: موارد زیادی وجود دارد که خودرویی پس از تصادف در پارکینگ مانده و مالک برای ترخیص مراجعه نکرده است. این خودروهای لوکس رها شده در پارکینگ همان خودروهای دو قلوی قاچاق است.
محبی متذکر شد: این روش باعث شده بازار فروش سند خودرو داغ شود به گونه ای که در برخی سایت های فروش خودرو می بینیم که سند یک خودروی کاملا سوخته چند صد میلیون تا یک میلیارد تومان فروخته می شود. مگر یک خودروی سوخته و از بین رفته چقدر ارزش دارد که فرد حاضر است یک میلیارد تومان بابت آن پول بدهد؟ در واقع این همان پولی است که به جای عوارض ۷ یا ۸ میلیارد تومانی خودرو پرداخت می شود. به عبارت دیگر این شبکه قاچاق جنازه خودروهای لوکس را ۲ میلیارد تومان می‌خرند تا با اسناد آن خودروی ۸ میلیارد تومانی منطقه آزادی را به راحتی وارد سرزمین اصلی کنند.
او تاکید کرد: موارد متعددی در گلوگاه های استان سیستان و بلوچستان کشف شده که خودروهای وارد شده از منطقه آزاد چابهار را با همین روش به سرزمین اصلی منتقل می کردند. البته این اتفاق تنها مخصوص منطقه آزاد چابهار نیست و دیگر مناطق آزاد نیز درگیر این نوع قاچاق خودرو هستند.

استفاده از یک مجور عبور برای چند خودرو
موسی عباس زاده محمودی مدیرکل تعزیرات استان سیستان و بلوچستان گفت: در منطقه آزاد چابهار محدوده‌ای مشخص می شود که خودروها اجازه خارج شدن از آن را ندارند. اما مواردی وجود دارد که خودروها با ترفندهایی از این منطقه خارج می شوند.
او اضافه کرد: در استان معبری غیر از معابر قانونی وجود ندارد که افراد بتوانند خودروها را از آن عبور دهند. لذا برای عبور از معابر رسمی نیز نیاز به گذر از مقابل ماموران دارند که با ترفندهایی این عبور انجام می شود. اخیرا یک مورد در ایرانشهر داشتیم که فرد پلاک شخصی خود را روی خودروی منطقه آزاد گذاشته تا بتواند وارد سرزمین اصلی شود.
به اعتقاد محمودی در محدوده شهرستان زابل خروج غیرقانونی ماشین های سنگین بیشتر مطرح است. ماشین های ترانزیت افغانستانی بعضا با تعویض پلاک وارد سرزمین مادری می شوند. مواردی نیز وجود دارد که برای یک خودرو مجوز عبور موقت گرفته می شود اما با همان مجوز خودروهای دیگری را نیز از محدوده خارج می کنند.
او گفت: در استان سیستان و بلوچستان به دلیل کشیدن دیوار مرزی بین ایران وافغانستان، موضوع قاچاق تا حد زیادی کنترل شده است اما در استان هرمزگان و از معابر دریایی موارد قاچاق بیشتری گزارش می‌شود.

ضبط تضامین از سوی گمرک

رضا گلی مدیرکل مرکز مبارزه با جرائم سازمان یافته گمرک در رابطه با پرونده های قاچاق خودرو گفت: ورود خودرو از مناطق آزاد به سرزمین اصلی از طریق مجوز ورود موقت امکان پذیر است. مالکان خودرو بعد از گذشت مهلت قانونی چند روزه و یا چند ماهه باید خودرو را به منطقه آزاد باز گردانند اما مواردی وجود دارد که اعلام سرقت می‌شود تا خودرو را باز نگردانند.
او با بیان اینکه کشف سندسازی برای خودروها وظیفه دستگاه های دیگر است گفت: پلیس راهنمایی و رانندگی با بررسی های خود می تواند اسناد و مدارک جعلی را کشف و تشکیل پرونده دهد.
گلی عنوان کرد: خودروهای ورود موقت که تنها یک یا ۲ ماه اجازه عبور در سرزمین اصلی را دارند بعضا به فروش می رسد. مالک اول به منطقه باز می گردد یا از کشور خارج می شود اما خودروی او در سرزمین اصلی می ماند. این اقدام از نظر گمرک قاچاق محسوب می شود.
او افزود: خودروهای ورود موقت به ۲ صورت در سرزمین اصلی استفاده می شود یا قطعات آن باز می شود و مورد استفاده قرار می گیرد و یا با جعل سند در سطح شهرها تردد می کند که وظیفه شناسایی و توقیف آن با پلیس راهور است.
مدیرکل مرکز مبارزه با جرائم سازمان یافته گمرک یادآور شد: بند (ب) ماده ۱۱۳ قانون امور گمرکی می گوید که عدم بازگشت کالاهای ورود موقت به منزله قاچاق است. بنابراین هر کالایی که پس از طی شدن مهلت قانونی به منطقه آزاد یا قلمرو گمرکی باز نگردد از نظر گمرک قاچاق محسوب می شود. اما تا زمانی که خودرو کشف نشود و متهمی در دسترس نباشد، پرونده کاملی نخواهیم داشت.
به گفته گلی هرچند گمرک بخشی از این فرآیند محسوب می شود اما تمام پروسه بر عهده گمرک نیست. وظیفه گمرک نظارت بر ورود موقت و تسویه آن است. بر اساس ماده ۱۰ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، واردکنندگان خودرو موظف هستند برابر حقوق ورودی به علاوه نصف تا سه برابر ارزش کالا را به گمرک تضمین دهند. در صورتی که کالا باز نگشت طبق ماده ۸۰ آئین نامه اجرایی قاچاق امور گمرکی مبارزه با قاچاق، تضمین اخذ شده از سوی گمرک ضبط می شود و کالا اعلام قاچاق شده تا مراجع مربوطه اعم از تعزیرات و دادسرا پرونده را رسیدگی کنند.