متن و شرح دعای روز پانزدهم ماه مبارک رمضان

دعا نماد اخلاص و توحید و بندگی و زیباترین نمایش خضوع و خشوع و فرار انسان از همه چیز و درک اضطرار ذاتی به خداوند غنی حمید است. انسان با اخلاص و معرفت هر کوچک و بزرگی را از خداوند می خواهد و متوسل به او می شود و حتی برای کمترین چیزها دعا می کند. در ماه رمضان ماه خدا برای نزدیکی به او همه حاجات بزرگ و کوچکتان را از خدا بخواهید زیرا حاجتهای کوچک نیز به دست همان کسی است که حاجتهای بزرگ به دست اوست. یکی از دعاهای خوب ماه رمضان دعای پانزدهمین روز این ماه است که در این بخش از دین و مذهب آورده ایم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏

«اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَةَ الخاشِعین واشْرَحْ فیهِ صَدْری بإنابَةِ المُخْبتینَ بأمانِکَ یا أمانَ الخائِفین»

«خدایا در این روز طاعت بندگان خاشع و خاضع خود را نصیب من گردان و شرح صدر مردان فروتن و خداترس را به من عطا فرما، به حق امان بخشی خود ای ایمنی دل های ترسان. » ( مفاتیح الجنان )

شرح دعای روز پانزدهم ماه مبارک رمضان

در این دعا می گوییم :خدایا در این روز طاعت بندگان خاشع و خاضع خود را نصیب من گردان. هر آنچه که در صفات متکبرین وجود دارد، ضد آن در خاشعین موجود است. متکبران به اصل و حسب خود می نازند و خود را بالاتر از آنچه هستند می پندارند و کارهای نادرست را به خدا نسبت می دهند و نعمت های گسترده خدا را انکار می کنند، تا با خواسته های پروردگار مبارزه کنند و نعمت های او را نادیده انگارند. کبر و خودپسندی نیز از صفات متکبران است. خضوع و خشوع انسان را به خدای خویش نزدیک می سازد. خضوع و خشوع در مقابل پروردگار عالمیان همان طاعت و بندگی خالصانه در مقابل ذات اقدس اوست که ما در این روز از خداوند می خواهیم به ما عبادت و اطاعتش را همراه با خضوع و خشوع نصیب کند.

در این دعا می گوییم :خدایا آنچه را که در صفات و اعمال خالصان و خاشعان و فروتنان وجود دارد، نصیب ما کن. فروتنان همان پرهیز کارانند که شب و روز خود را به تقوا و پرهیزکاری می گذرانند. در کتاب شریف نهج البلاغه و در خطبه ای که به خطبه همّام یا مومنین معروف شده است ، نشانه های پرهیز کاران این است که :در دینداری نیرومند، نرمخو و دور اندیش است، دارای ایمانی پر از یقین،حریص در کسب دانش،با داشتن علم بردبار، در توانگری میانه رو، در عبادت فروتن، در تهیدستی آراسته، در سختی ها بردبار، در جستجوی کسب حلال، در راه هدایت شادمان و پرهیز کننده از طمع ورزی، می باشد.

اعمال شب و روز پانزدهم ماه مبارک رمضان

برای شب و روز پرفضیلت ماه مبارک رمضان اعمالی سفارش شده است که در ادامه آورده ایم.

نماز

در مفاتیح الجنان برای شب پانزدهم ماه مبارک رمضان چهار رکعت نماز مورد سفارش قرار گرفته که در دو رکعت اول پس از خواندن سوره حمد، صد مرتبه سوره توحید و در دو رکعت دیگر، پس از خواندن حمد، 50 مرتبه سوره توحید می خوانیم.

دعای پیامبر (ص) در شب پانزدهم رمضان (اقبال الاعمال)

الْحَنَّانُ أَنْتَ سَیِّدِی الْمَنَّانُ أَنْتَ مَوْلَایَ الْکَرِیمُ أَنْتَ سَیِّدِی الْغَفُورُ [الْعَفُوُّ] الرَّحِیمُ

آقای من، تو بسیار مهربانی. مولای من، تو بسیار عطاکننده ای. آقای من، تو بزرگواری. مولای من، تو بسیار گذشت کننده ای

أَنْتَ مَوْلَایَ الْحَلِیمُ أَنْتَ سَیِّدِی الْوَهَّابُ أَنْتَ مَوْلَایَ الْعَزِیزُ أَنْتَ سَیِّدِی الْقَرِیبُ أَنْتَ مَوْلَایَ الْوَاحِدُ

[بسیار آمرزنده و مهربانی]. آقای من، تو بردباری. مولای من، تو بسیار بخشنده ای. آقای من، تو سربلندی. مولای من، تو نزدیکی. آقای من، تو یگانه ای.

أَنْتَ سَیِّدِی الْقَاهِرُ أَنْتَ مَوْلَایَ الصَّمَدُ أَنْتَ سَیِّدِی الْعَزِیزُ أَنْتَ مَوْلَایَ الْبَارِی

مولای من، تو چیره ای. آقای من، تو بی نیازی. مولای من، تو سرافرازی.

صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنِّی إِنَّکَ أَنْتَ الْأَجَلُّ الْأَعْظَم‏

بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مرا بیامرز و بر من رحم کن و از من درگذر، به راستی که تو والاترین و بزرگ ترین هستی.

دعای محمد بن ابی قره در شب پانزدهم رمضان

به نقل از کتاب «عمل شهر رمضان» نوشته ی «ابن ابی قرّه» در شب پانزدهم:

یَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِیلَ وَ سَتَرَ الْقَبِیحَ یَا مَنْ لَمْ یُؤَاخِذْ بِالْجَرِیرَهِ وَ لَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ

ای خدایی که زیبایی را آشکار کردی و زشتی را پوشاندی، ای خدایی که مرا به واسطه ی جنایتم کیفر ننمودی و پرده دری نکردی،

یَا عَظِیمَ الْعَفْوِ یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَهِ یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَهِ

ای صاحب گذشت بزرگ، ای زیبادرگذرنده، ای گسترنده ی آمرزش، ای گشاینده ی رحمت با دو دست خود

[وَ] یَا صَاحِبَ کُلِّ نَجْوَی وَ مُنْتَهَی کُلِّ شَکْوَی [وَ] یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ یَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا

[و] ای همدم همه ی نجواها، ای منتهای همه ی شکوه ها [و] ای درگذرنده از لغزش ها، ای اجابت کننده ی دعاها، ای آغازکننده ی نعمت ها پیش از استحقاق آن ها،

یَا رَبَّاهْ یَا سَیِّدَاهْ یَا مَوْلَاهْ یَا غَایَهَ رَغْبَتَاهْ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ لَا تُشَوِّهَ خَلْقِی فِی النَّارِ

ای پروردگار من ای آقای من ای مولای من، ای منتهای مطلوب من، از تو درخواست می کنم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستی و چهره ام را در آتش جهنّم زشت نگردانی.

ثُمَّ تَسْأَلُ حَاجَتَکَ تُقْضَی إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَی زِیَادَهٌ

سپس حاجتت را بخواه. ان شاء اللّه تعالی برآورده می شود. ادامه ی این دعا بر اساس روایت دیگر:

اللَّهُمَّ یَا مُفَرِّجَ کُلِّ هَمٍّ وَ یَا مُنَفِّسَ کُلِّ کَرْبٍ وَ یَا صَاحِبَ کُلِّ وَحِیدٍ وَ یَا کَاشِفَ ضُرِّ أَیُّوبَ

خداوندا، ای گشاینده ی همه ی اندوه ها و ای برطرف کننده ی همه ناراحتی های گلوگیر و ای همدم همه ی تنهاها و ای برطرف کننده ی رنجوری حضرت ایوب

وَ یَا سَامِعَ صَوْتِ یُونُسَ الْمَکْرُوبِ وَ فَالِقَ الْبَحْرِ لِمُوسَی وَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ مُنْجِیَ مُوسَی وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِینَ

و ای شنونده ی صدای حضرت یونس اندوهگین و شکافنده ی دریا برای حضرت موسی و بنی اسرائیل و نجات بخش حضرت موسی و همه ی همراهانش،

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُیَسِّرَ لِی فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ

از تو خواهانم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستی و در این ماه بزرگ که افراد را در آن [از جهنّم] آزاد می کنی و گناهان را می بخشی،

الَّذِی تُعْتِقُ فِیهِ الرِّقَابَ وَ تَغْفِرُ فِیهِ الذُّنُوبَ مَا أَخَافُ عُسْرَهُ وَ تُسَهِّلَ لِی مَا أَخَافُ حُزُونَتَهُ

آنچه از سختی آن بیم دارم، آسان ساخته و آنچه از اندوه آن می هراسم، برای من راحت کنی.

یَا غِیَاثِی عِنْدَ کُرْبَتِی وَ یَا صَاحِبِی عِنْدَ شِدَّتِی یَا عِصْمَهَ الْخَائِفِ الْمُسْتَجِیرِ یَا رَازِقَ الْبَائِسِ الْفَقِیرِ

ای فریادرس من هنگام اندوهم و ای همدم من هنگام سختی، ای نگاه دارنده ی هراسناک پناه جو، ای روزی دهنده به گرفتار نادار،

یَا مُغِیثَ الْمَقْهُورِ الضَّرِیرِ یَا مُطْلِقَ الْکَبَلِ عَنِ الْأَسِیرِ [وَ] یَا مُخَلِّصَ الْمَسْجُونِ الْمَکْرُوبِ

ای فریادرس مغلوب نیازمند، ای آزادکننده ی اسیر به بند کشیده شده [ای رهایی دهنده ی اسیر از بند و] ای رهاکننده ی زندانی اندوهگین،

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجْعَلَ لِی مِنْ جَمِیعِ أُمُورِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ یُسْراً عَاجِلًا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏

از تو درخواست می کنم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستی و در تمام امورم برای من گشایش و راه خروج و آسانی [فراوانی] زودرس، قرار دهی. ای مهربان ترین مهربانان.

دعای سُبْحَانَ مُقَلِّبِ الْقُلُوبِ شب پانزدهم

براساس کتاب های کهن راویان امامیّه-رحمهم اللّه ، دعایی برای شب پانزدهم سفارش شده است :

سُبْحَانَ مُقَلِّبِ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ سُبْحَانَ مُقَلِّبِ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ

پاکا خدای دگرگون کننده ی دل ها و دیده ها، پاکا خدای دگرگون کننده ی شب و روز

وَ خَالِقِ الْأَزْمِنَهِ وَ الْأَعْصَارِ الْمُجْرِی عَلَی مَشِیَّتِهِ الْأَقْدَارَ الَّذِی لَا بَقَاءَ لِشَیْ‏ءٍ سِوَاهُ

و آفریننده ی زمان ها و روزگاران که مقدّرات را براساس خواست خود روان گردانید و هیچ جز او پایدار نمی ماند

وَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ یَعْتَوِرُهُ الْفَنَاءُ غَیْرَهُ فَهُوَ الْحَیُّ الْبَاقِی الدَّائِمُ‏ (تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ ‏) (سوره الاعراف، آیه 54 )

و بر همه چیز جز او نیستی عارض می گردد. بنابراین، او زنده ی پاینده و جاودانی است، بلندمرتبه و منزّه باد خدا، که پروردگار جهانیان است.

اللَّهُمَّ قَدِ انْتَصَفَ شَهْرُ الصِّیَامِ بِمَا مَضَی مِنْ أَیَّامِهِ وَ انْجَذَبَ إِلَی تَمَامِهِ وَ اخْتِتَامِهِ

خداوندا، ماه صیام در اثر گذشت روزهای آن، به نیمه رسید و رو به پایان است

وَ مَا لِی عُدَّهٌ أَعْتَدُّ بِهَا فَأَلْجَأُ إِلَیْهَا وَ لَا أَعْمَالٌ مِنَ الصَّالِحَاتِ أُعَوِّلُ عَلَیْهَا سِوَی إِیمَانِی بِکَ وَ رَجَائِی لَکَ

و من اندوخته ای قابل ملاحظه [که بدان پناهنده شوم] و اعمال شایسته ای که بر آن اعتماد کنم، جز ایمان و امید به تو ندارم

فَأَمَّا رَجَائِی فَیُکَدِّرُهُ عَلَیَّ صَفْوَهُ الْخَوْفِ مِنْکَ وَ أَمَّا إِیمَانِی فَلَا یَضِیعُ عِنْدَکَ وَ هُوَ بِتَوْفِیقِکَ

و بااین حال، امیدم را بیم خالص از تو مکدّر می کند ولی ایمانم به تو، به توفیق تو در نزد تو ضایع نمی گردد.

اللَّهُمَّ فَلَکَ الْحَمْدُ حِینَ لَمْ تُفَکِّکْ [لَمْ تَفْکُکْ یَدِی عِنْدَ اسْتِمْسَاکِی‏] یَدِی عِنْدَ التَّمَاسُکِ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَی وَ لَمْ تُشْقِنِی بِمُفَارَقَتِهَا فِیمَنِ اعْتَوَرَهُ الشَّقَاءُ

خداوندا، پس ستایش تو را که هنگام چنگ زدن من به دستاویز استوار، دستم را از آن جدا نکردی و به واسطه ی جدایی از آن جزو کسانی که بدبختی بر آنان عارض گشته، بدبخت ننمودی.

اللَّهُمَّ فَأَنْصِفْنِی مِنْ شَهَوَاتِی فَإِلَیْکَ مِنْهَا الشَّکْوَی وَ مِنْکَ عَلَیْهَا أُؤَمِّلُ الْعَدْوَی فَإِنَّکَ تَشَاءُ وَ تَقْدِرُ وَ أَشَاءُ وَ لَسْتُ [وَ لَا] أَقْدِرُ وَ لَسْتُ

خداوندا، پس نسبت به خواهش های نفسانی ام به عدل و داد رفتار کن، که از آن ها به تو گله می گزارم و به تو بر آن ها امید یاری دارم؛ زیرا تو اراده می کنی و توانایی، ولی من اراده می کنم و توانایی ندارم.

إِلَهِی وَ سَیِّدِی مَحْجُوجاً وَ لَکِنْ مَسْئُولًا تُرْجَی وَ مَخُوفاً یُتَّقَی تُحْصِی وَ نَنْسَی وَ بِیَدِکَ حُلْوُ وَ مُرُّ الْقَضَاءِ

ای معبود و آقای من، تو مغلوب استدلال کسی قرار نمی گیری، لیکن از تو درخواست و به تو امید بسته می شود و از تو هراسیده و پرهیز می شود، [اعمال و گناهان و غفلت های ما را] به شماره درمی آوری و ما فراموش می کنیم و شیرینی و ترشی سرنوشت حتمی به دست تو است.

اللَّهُمَّ فَأَذِقْنِی حَلَاوَهَ عَفْوِکَ وَ لَا تُجَرِّعْنِی غُصَصَ سَخَطِکَ [سُخْطِکَ ‏] وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏

خداوندا، شیرینی گذشت را به من بچشان و غصه های خشمت را به من مچشان. درود خداوند بر حضرت محمّد و خاندان پاک او، ای مهربان ترین مهربانان.

زیارت امام حسین (ع) در شب نیمه رمضان (اقبال الاعمال)

خبر داد پدرم را به نقل از «ابی بصیر فتح بن عبد الرحمن القمی» به نقل از «علیّ بن محمّد بن فیض بن مختار» به نقل از پدرش آورده است:از حضرت جعفر بن محمّد-علیهما السّلام-پرسیده شد:

آیا وقتی هست که زیارت حضرت ابو عبد اللّه الحسین-علیه السّلام-در آن از زمان های دیگر بافضیلت تر باشد؟ فرمود:ابا عبد اللّه -صلی اللّه علیه-را در هر وقت و هر زمان زیارت کنید، زیرا زیارت او بهترین عملی است که تشریع شده است؛

هرکس زیاد به جا آورد، عمل خیر بسیار انجام داده است و هرکس اندک به جا آورد، عمل خیر اندک به جا آورده است و در پی آن باشید که او را در اوقات شریف زیارت کنید؛

زیرا عمل های شایسته در این گونه زمان ها دوچندان می شود و فرشتگان برای زیارت او [به زمین] فرود می آیند. سپس درباره زیارت امام حسین-علیه السّلام-در ماه رمضان پرسیده شد.

فرمود:هرکس با حال فروتنی و برای خدا و طلب پوزش و آمرزش به زیارت او برود و در شب نیمه ماه رمضان، در کنار قبر او حضور پیدا کند، تمام گناهان و اشتباهاتی که مرتکب شده می ریزد، همان گونه که برگ خشک درختان در اثر باد تند می ریزد، به حدّی که در رابطه با گناهانش همانند روزی می گردد که از مادر متولد شده است

و علاوه بر این، همانند کسی که در آن سال حجّ و عمره به جا آورده، به او ثواب داده می شود و دو فرشته او را ندا می کنند به گونه ای که تمام موجودات زنده به جز دو موجود گرانبار یعنی انسان ها و جنّی ها، می شنوند.

یکی خطاب به او می گوید:ای بنده خدا، پاکیزه شدی، عملت را از نو آغاز کن و دیگری می گوید:ای بنده خدا، عمل نیک انجام دادی، پس تو را مژده باد به آمرزش و تفضّل [بزرگ] از سوی خدا.