یکی از مهم ترین مسائل برای شیعیان در ماه مبارک رمضان خواندن دعاهای مخصوص هر روز از این ماه عزیز می باشد، دعاهایی که خواندن آن ها نیر فضیلت بسیاری به همراه دارد.
متن و شرح دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان
رمضان فصل بندگی بنده و خالق است؛ یکی از برنامه های روزانه رایج بین شیعیان در ماه رمضان خواندن دعاهای مختصری است که برای هر یک از روزهای ماه رمضان وجود دارد. در این بخش از دین و مذهب دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان را به همراه ترجمه آورده ایم.
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ وَفّقْنی فیهِ لِموافَقَةِ الأبْرارِ وجَنّبْنی فیهِ مُرافَقَةِ الأشْرارِ وأوِنی فیهِ بِرَحْمَتِکَ الی دارِ القَرارِبالهِیّتَکِ یا إلَهَ العالَمین.
خدایا توفیقم ده در آن به سازش کردن نیکان ودورم دار در آن از رفاقت بدان وجایم ده در آن با مهرت به سوی خانه آرامش به خدایی خودت ای معبـود جهانیان. ( مفاتیح الجنان )
شرح دعای روز شانزدهم ماه رمضان
در این دعا می گوییم خدایا کاری کن که من با افراد خوب موافقت کنم. خدایا به ما کمک کن با افراد بد موافقت نکنیم و با آنها همراه نشویم.
در این دعا می گوییم خدایا کاری کن من با بدها رفیق نشوم و از متدینین رفیق انتخاب کنم. با کسی نشست و برخاست کنید که دارای علم باشد و دیدنش و رفتارش شما را به یاد خدا اندازد.
حدیثی مرتبط به این دعا از پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی (ص)
قالُوا [الحَوارِیّونَ لعیسی علیه السلام] :یا رُوحَ اللّه، فمَن نُجالِسُ إذا؟ قالَ:مَن یُذَکِّرُکُمُ اللّهَ رُؤیَتُهُ، و یَزیدُ فی عِلْمِکُم منطِقُهُ و یُرَغِّبُکُم فی الآخِرَةِ عَمَلُهُ.
حواریان عیسی علیه السلام عرض کردند:یا روح اللّه! پس با چه کسی همنشین شویم؟ فرمود:با آن که دیدنش شما را به یاد خدا اندازد و گفتارش بر دانش شما بیفزاید و کردارش شما را به آخرت تشویق کند. (تحف العقول، صفحه 44 )
در این دعا می گوییم خدایا به به حق خدایی و رحمت خودت من را در بهشت جای بده.
دعا روز 16 رمضان اعمال شب و روز شانزدهم ماه رمضان
در کتاب مفاتیح الجناح برای ای روز اعمال و نمازی سفارش شده است که شامل :
نماز روز شانزدهم ماه رمضان
در مفاتیح الجنان برای شب شانزدهم ماه مبارک رمضان دوازده رکعت نماز مورد سفارش قرار گرفته که در هر رکعت پس از خواندن سوره حمد، دوازده مرتبه سوره ألهاکم التکاثر؛ خوانده شود.
دعای سید بن باقی در روز شانزدهم رمضان
دعای مختص روز شانزدهم از کتاب اختیار نوشته سید ابن الباقی:
اللَّهُمَّ یَا مَنْ أَنْزَلَ الْقُرْآنَ مُصَدِّقاً لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْرَاهَ وَ الْإِنْجِیلَ مِنْ قَبْلُ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ
خداوندا، ای کسی که قرآن را به عنوان تصدیق کننده ی کتاب های پیش از آن، فروفرستادی و تورات و انجیل را پیش از آن رأی هدایت مردم فروفرستادی،
وَ أَنْزَلَ الْفُرْقَانَ یَا مَنْ یُصَوِّرُ فِی الْأَرْحَامِ مَا یَشَاءُ کَیْفَ یَشَاءُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
ای خدایی که فرقان را فروفرستادی، ای خدایی که آنچه را بخواهی و به هر صورت که بخواهی در رحم مادران نگارگری می کنی، معبودی جز تو که سرفراز و فرزانه ای وجود ندارد،
یَا مَالِکَ الْمُلْکِ (تُؤْتِی الْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشاءُ
ای دارنده ی سلطنت که به هر کس بخواهی سلطنت ارزانی می داری و از هرکس بخواهی بازمی گیری
وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ
و هرکس را بخواهی سرافراز گردانیده و هرکس را بخواهی خوار می کنی و خیر و خوبی منحصراً به دست تو است و بر هر چیز توانایی،
تُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ تُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ
شب را در روز و روز را در شب داخل می کنی و زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون می آوری
وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ )[ سوره آل عمران، آیات 26-27] یَا مَنِ (اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ
و هرکس را بخواهی بدون حسابرسی و فراوانی روزی می دهی، ای خدایی که حضرت آدم و نوح و خاندان ابراهیم و عمران را بر جهانیان برگزیدی،
ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ) (سوره آل عمران ، آیات 33-34 )
فرزندانی که برخی از برخی دیگر هستند و خداوند شنوا و آگاه است،
یَا مَنْ إِنْ تَکُ حَسَنَهً یُضاعِفْها وَ یُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْراً عَظِیماً (سوره النساء، آیه 40 )
ای خدایی که کار نیک را دوچندان کرده و از نزد خود پاداش بزرگ عطا می کنی،
یَا مَنْ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّری (سوره طه، آیه 6 ) وَ کانَ اللَّهُ غَنِیًّا حَمِیداً (سوره النساء، آیه 131 )
ای خدایی که آنچه در آسمان ها و زمین و میان آن دو و زیر خاک است، برای تو است و خداوند بی نیاز و ستوده است،
یَا مَنْ یَشْهَدُ بِمَا أَنْزَلَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلَائِکَهُ یَشْهَدُونَ وَ کَفی بِاللَّهِ شَهِیداً
ای خدایی که بر آنچه فروفرستادی، گواهی می دهی که به آگاهی فروفرستادی و فرشتگان نیز گواهی می دهند و خداوند به عنوان گواه کافی است،
یَا مَنْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ یُنْفِقُ کَیْفَ یَشاءُ (سوره المائده، آیه 64 ) لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
ای خدایی که دو دست تو گشوده است و به هر صورت بخواهی عطا می کنی و معبودی جز تو که سربلند و فرزانه ای وجود ندارد.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَا مَدَحْتَ بِهِ نَفْسَکَ وَ بِعَظِیمِ أَسْمَائِکَ
خدایا، به آنچه تو خود را ستوده ای و به نام های بزرگت از تو می خواهم
أَنْ تَتَقَبَّلَ صَلَاتِی وَ نُسُکِی وَ قِیَامِی وَ صَدَقَتِی وَ تَضَرُّعِی إِلَیْکَ
که نماز و عبادات و شب خیزی و صدقه و تضرّعم به درگاهت
وَ خُضُوعِی بَیْنَ یَدَیْکَ فِی یَوْمِی هَذَا وَ فِی شَهْرِی هَذَا وَ فِیمَا قَبْلَهُ وَ فِیمَا بَعْدَهُ
و فروتنی ام در پیشگاهت را در این روز و این ماه و پیش و بعد از آن بیامرزی
وَ تَرْزُقَنِی خَیْرَ مَا رَزَقْتَ عِبَادَکَ الصَّالِحِینَ
و بهترین چیزهایی را که به بندگان شایسته ات روزی کرده ای، روزی ام کنی،
بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین
به رحمتت ای مهربان ترین مهربانان. درود خداوند بر سرورمان حضرت محمّد و خاندان پاک او.
دعای محمد بن ابی قره در شب شانزدهم رمضان
به نقل از کتاب «عمل شهر رمضان» دعای «ابن ابی قرّه» در شب شانزدهم:
اللَّهُمَّ أَنْتَ إِلَهِی وَ لِی إِلَیْکَ حَاجَهٌ وَ بِی إِلَیْکَ فَاقَهٌ وَ لَا أَجِدُ إِلَیْکَ شَافِعاً
خداوندا، تو معبود منی و من به تو حاجت و نیاز دارم و در دل خود شفاعت کننده ای به درگاه تو
وَ لَا مُتَقَرِّباً أَوْجَهُ فِی نَفْسِی وَ لَا أَعْظَمُ رَجَاءً عِنْدِی مِنْکَ وَ قَدْ نَصَبْتُ یَدِی إِلَیْکَ فِی تَعْظِیمِ ذِکْرِکَ
و وسیله ی تقرّبی بلندمرتبه تر و پرامیدتر از تو نمی یابم و اکنون برای تعظیم یاد و بزرگداشت اسمائت، دست به سوی تو بلند کرده ام
وَ تَفْخِیمِ أَسْمَائِکَ وَ إِنِّی أُقَدِّمُ إِلَیْکَ بَیْنَ یَدَیْ حَوَائِجِی بَعْدَ ذِکْرِی نَعْمَاءَکَ عَلَیَّ بِإِقْرَارِی لَکَ
و پیشاپیش خواسته های خود و بعد از به یاد آوردن نعمت هایت بر من، اعتراف به درگاهت
وَ مَدْحِی إِیَّاکَ وَ ثَنَائِی عَلَیْکَ وَ تَقْدِیسِی مَجْدَکَ وَ تَسْبِیحِی قُدْسَکَ الْحَمْدُ لَکَ بِمَا أَوْجَبْتَ عَلَیَّ مِنَ الشُّکْرِ [شُکْرَکَ ]
و مدح و ثنا و به پاکی ستودن بزرگی و تسبیح مقام قدست را مقدم می دارم. ستایش تو را که سپاسگزاری از خود را بر من واجب نمودی
وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ نَعْمَائِکَ وَ أَلْبَسْتَنِی مِنْ عَافِیَتِکَ وَ أَفْضَلْتَ عَلَیَّ مِنْ جَزِیلِ عَطِیَّتِکَ
و نعمتت را به من شناساندی و عافیتت را به من پوشاندی و عطایای بزرگ و برترت را به من ارزانی داشتی؛
فَإِنَّکَ قُلْتَ سَیِّدِی (لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِیدٌ) وَ قَوْلُکَ صِدْقٌ وَ وَعْدُکَ حَقٌّ
زیراای آقای من فرمودی:«اگر سپاسگزاری کنید، قطعاً [نعمت خود را] افزون می کنم و اگر ناسپاسی کنید، کیفر من بسیار سخت است.» و سخن تو راست و وعده ات حق است
وَ قُلْتَ سَیِّدِی (وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لا تُحْصُوها) وَ قُلْتَ (ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَهً)
و نیزای آقای من فرمودی:«اگر بخواهید نعمت خدا را به شماره درآورید، نمی توانید.» و نیز فرمودی:«خدا را از رویتضرّع و به صورت نهانی بخوانی.»
وَ قُلْتَ (ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ)
و فرمودی:«خدا را از روی بیم و آزمندی بخوانید، که رحمت او به نیکوکاران نزدیک است.»
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ قَلِیلًا مِنْ کَثِیرٍ مَعَ حَاجَهٍ بِی إِلَیْهِ عَظِیمَهٌ
خدایا، من اندک از بسیار را درخواست می کنم با این که نیاز من به آن بسیار و بی نیازی تو از آن دیرینه است
وَ غِنَاکَ عَنْهُ قَدِیمٌ وَ هُوَ عِنْدِی کَثِیرٌ وَ هُوَ عَلَیْکَ سَهْلٌ یَسِیرٌ
و آن نزد من بسیار، و برآوردن آن برای تو آسان و راحت است.
اللَّهُمَّ إِنَّ عَفْوَکَ عَنْ ذَنْبِی وَ تَجَاوُزَکَ عَنْ خَطِیئَتِی وَ صَفْحَکَ عَنْ ظُلْمِی وَ سَتْرَکَ عَلَی قَبِیحِ عَمَلِی
خداوندا، این که گناه مرا عفو کردی و از خطایم درگذشتی و ستم مرا نادیده گرفتی و عمل زشتم را پوشیدی
وَ حِلْمَکَ عَنْ کَبِیرٍ جُرْمِی عِنْدَ مَا کَانَ مِنْ خَطَئِی وَ عَمْدِی أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَکَ مَا لَا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْکَ فَصِرْتُ
و در برابر جرم بزرگ [بسیار] من بردباری نمودی، خواه خطا بوده و یا به عمد، مرا آزمند نموده که چیزی را از تو بخواهم که مستحق آن نیستم.
أَدْعُوکَ آمِناً وَ أَسْأَلُکَ مُسْتَأْنِساً لَا خَائِفاً وَ لَا وَجِلًا مُدِلًّا عَلَیْکَ فِیمَا قَصَدْتُ فِیهِ إِلَیْکَ
از این رو، اکنون چنان گردیده ام که با ایمنی، تو را می خوانم و با دلبستگی و انس تو را از تو تقاضا می کنم، نه با بیم و هراس و در آنچه آهنگ تو را نموده ام، بر تو اعتماد دارم
فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیْکَ وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیْرٌ لِی
و اگر خواسته ام به تأخیر افتد، با جهل خود تو را سرزنش می کنم، درحالی که شاید تأخیر آن به خیر من بوده است،
لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَهِ الْأُمُورِ فَلَمْ أَرَ مَوْلًی کَرِیماً أَصْبَرَ عَلَی عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْکَ عَلَیَّ
زیرا تو از عاقبت همه چیز آگاهی. بنابراین، ای پروردگار من، آقایی بزرگوارتر و شکیباتر از تو که بر [نادانی] بنده ی فرومایه اش صبر کند، ندیده ام؛
یَا رَبِّ إِنَّکَ تَدْعُونِی فَأُوَلِّی عَنْکَ وَ تَتَحَبَّبُ إِلَیَّ فَأَتَبَغَّضُ إِلَیْکَ وَ تَتَوَدَّدُ إِلَیَّ فَلَا أَقْبَلُ مِنْکَ
زیرا ای پروردگار من، تو مرا می خوانی و من از تو رو برمی گردانم و با من اظهار دوستی می کنی و من اظهار خشم می کنم و تو به من مهربانی می کنی و من نمی پذیرم،
کَأَنَّ لِی التَّطَوُّلَ عَلَیْکَ ثُمَّ لَا یَمْنَعُکَ ذَلِکَ مِنَ الرَّحْمَهِ لِی وَ الْإِحْسَانِ إِلَیَّ وَ التَّفَضُّلِ عَلَیَّ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ
به گونه ای که گویی من بر تو منّت گذارده و چیزی بخشیده ام، ولی این همه مانع از رحمت و نیکوکاری و تفضّل تو به جود و کرمت بر من نشد،
فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ارْحَمْ عَبْدَکَ الْجَاهِلَ وَ عُدْ عَلَیْهِ بِفَضْلِ إِحْسَانِکَ وَ جُودِکَ إِنَّکَ جَوَادٌ کَرِیم
پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و بر این بنده ی نادانت رحم آر و با فضل نیکوکاری ات بر او ببخش، به راستی که تو بخشنده و بزرگواری.
دعای پیامبر (ص) برای شب شانزدهم ماه رمضان
در کتاب های بلغه المقیم و زاد المسافر، عبد الله الصفوانی نقل کرده است که پیامبر صلی الله علیه و آله این دعا را در شب 16 ماه رمضان می خواندند.
یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ
ای خدا ای خدا، ای خدا ای خدا، ای خدا ای خدا، ای خدا ای خدا،
یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یا رَحْمَانُ
ای رحمت گستر ای رحمت گستر، ای رحمت گستر ای رحمت گستر، ای رحمت گستر ای رحمت گستر، ای رحمت گستر ای رحمت گستر،
یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ
ای مهربان ای مهربان، ای مهربان مهربان، ای مهربان ای مهربان، ای مهربان ای مهربان،
یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ
ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده، ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده، ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده، ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده،
یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ
ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان، ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان، ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان، ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان.
یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ
ای بسیار مهرورز ای بسیار مهرورز، ای بسیار مهرورز ای بسیار مهرورز، ای بسیار مهرورز ای بسیار
یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ
ای بلندپایه ای بلند پایه، ای بلندپایه ای بلندپایه، ای بلندپایه ای بلندپایه، ای بلندپایه ای بلندپایه،
صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اغْفِرْ لِی إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیم
بر محمّد و آل محمّد درود فرست، به راستی که تو بسیار آمرزنده و مهربانی.
اعمال شب و روز شانزدهم ماه رمضان
در کتاب مفاتیح الجناح برای ای روز اعمال و نمازی سفارش شده است که شامل :
نماز روز شانزدهم ماه رمضان
در مفاتیح الجنان برای شب شانزدهم ماه مبارک رمضان دوازده رکعت نماز مورد سفارش قرار گرفته که در هر رکعت پس از خواندن سوره حمد، دوازده مرتبه سوره ألهاکم التکاثر؛ خوانده شود.
دعای سید بن باقی در روز شانزدهم رمضان
دعای مختص روز شانزدهم از کتاب اختیار نوشته سید ابن الباقی:
اللَّهُمَّ یَا مَنْ أَنْزَلَ الْقُرْآنَ مُصَدِّقاً لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْرَاهَ وَ الْإِنْجِیلَ مِنْ قَبْلُ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ
خداوندا، ای کسی که قرآن را به عنوان تصدیق کننده ی کتاب های پیش از آن، فروفرستادی و تورات و انجیل را پیش از آن رأی هدایت مردم فروفرستادی،
وَ أَنْزَلَ الْفُرْقَانَ یَا مَنْ یُصَوِّرُ فِی الْأَرْحَامِ مَا یَشَاءُ کَیْفَ یَشَاءُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
ای خدایی که فرقان را فروفرستادی، ای خدایی که آنچه را بخواهی و به هر صورت که بخواهی در رحم مادران نگارگری می کنی، معبودی جز تو که سرفراز و فرزانه ای وجود ندارد،
یَا مَالِکَ الْمُلْکِ (تُؤْتِی الْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشاءُ
ای دارنده ی سلطنت که به هر کس بخواهی سلطنت ارزانی می داری و از هرکس بخواهی بازمی گیری
وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ
و هرکس را بخواهی سرافراز گردانیده و هرکس را بخواهی خوار می کنی و خیر و خوبی منحصراً به دست تو است و بر هر چیز توانایی،
تُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ تُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ
شب را در روز و روز را در شب داخل می کنی و زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون می آوری
وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ )[ سوره آل عمران، آیات 26-27] یَا مَنِ (اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ
و هرکس را بخواهی بدون حسابرسی و فراوانی روزی می دهی، ای خدایی که حضرت آدم و نوح و خاندان ابراهیم و عمران را بر جهانیان برگزیدی،
ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ) (سوره آل عمران ، آیات 33-34 )
فرزندانی که برخی از برخی دیگر هستند و خداوند شنوا و آگاه است،
یَا مَنْ إِنْ تَکُ حَسَنَهً یُضاعِفْها وَ یُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْراً عَظِیماً (سوره النساء، آیه 40 )
ای خدایی که کار نیک را دوچندان کرده و از نزد خود پاداش بزرگ عطا می کنی،
یَا مَنْ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّری (سوره طه، آیه 6 ) وَ کانَ اللَّهُ غَنِیًّا حَمِیداً (سوره النساء، آیه 131 )
ای خدایی که آنچه در آسمان ها و زمین و میان آن دو و زیر خاک است، برای تو است و خداوند بی نیاز و ستوده است،
یَا مَنْ یَشْهَدُ بِمَا أَنْزَلَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلَائِکَهُ یَشْهَدُونَ وَ کَفی بِاللَّهِ شَهِیداً
ای خدایی که بر آنچه فروفرستادی، گواهی می دهی که به آگاهی فروفرستادی و فرشتگان نیز گواهی می دهند و خداوند به عنوان گواه کافی است،
یَا مَنْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ یُنْفِقُ کَیْفَ یَشاءُ (سوره المائده، آیه 64 ) لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
ای خدایی که دو دست تو گشوده است و به هر صورت بخواهی عطا می کنی و معبودی جز تو که سربلند و فرزانه ای وجود ندارد.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَا مَدَحْتَ بِهِ نَفْسَکَ وَ بِعَظِیمِ أَسْمَائِکَ
خدایا، به آنچه تو خود را ستوده ای و به نام های بزرگت از تو می خواهم
أَنْ تَتَقَبَّلَ صَلَاتِی وَ نُسُکِی وَ قِیَامِی وَ صَدَقَتِی وَ تَضَرُّعِی إِلَیْکَ
که نماز و عبادات و شب خیزی و صدقه و تضرّعم به درگاهت
وَ خُضُوعِی بَیْنَ یَدَیْکَ فِی یَوْمِی هَذَا وَ فِی شَهْرِی هَذَا وَ فِیمَا قَبْلَهُ وَ فِیمَا بَعْدَهُ
و فروتنی ام در پیشگاهت را در این روز و این ماه و پیش و بعد از آن بیامرزی
وَ تَرْزُقَنِی خَیْرَ مَا رَزَقْتَ عِبَادَکَ الصَّالِحِینَ
و بهترین چیزهایی را که به بندگان شایسته ات روزی کرده ای، روزی ام کنی،
بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین
به رحمتت ای مهربان ترین مهربانان. درود خداوند بر سرورمان حضرت محمّد و خاندان پاک او.
دعای محمد بن ابی قره در شب شانزدهم رمضان
به نقل از کتاب «عمل شهر رمضان» دعای «ابن ابی قرّه» در شب شانزدهم:
اللَّهُمَّ أَنْتَ إِلَهِی وَ لِی إِلَیْکَ حَاجَهٌ وَ بِی إِلَیْکَ فَاقَهٌ وَ لَا أَجِدُ إِلَیْکَ شَافِعاً
خداوندا، تو معبود منی و من به تو حاجت و نیاز دارم و در دل خود شفاعت کننده ای به درگاه تو
وَ لَا مُتَقَرِّباً أَوْجَهُ فِی نَفْسِی وَ لَا أَعْظَمُ رَجَاءً عِنْدِی مِنْکَ وَ قَدْ نَصَبْتُ یَدِی إِلَیْکَ فِی تَعْظِیمِ ذِکْرِکَ
و وسیله ی تقرّبی بلندمرتبه تر و پرامیدتر از تو نمی یابم و اکنون برای تعظیم یاد و بزرگداشت اسمائت، دست به سوی تو بلند کرده ام
وَ تَفْخِیمِ أَسْمَائِکَ وَ إِنِّی أُقَدِّمُ إِلَیْکَ بَیْنَ یَدَیْ حَوَائِجِی بَعْدَ ذِکْرِی نَعْمَاءَکَ عَلَیَّ بِإِقْرَارِی لَکَ
و پیشاپیش خواسته های خود و بعد از به یاد آوردن نعمت هایت بر من، اعتراف به درگاهت
وَ مَدْحِی إِیَّاکَ وَ ثَنَائِی عَلَیْکَ وَ تَقْدِیسِی مَجْدَکَ وَ تَسْبِیحِی قُدْسَکَ الْحَمْدُ لَکَ بِمَا أَوْجَبْتَ عَلَیَّ مِنَ الشُّکْرِ [شُکْرَکَ ]
و مدح و ثنا و به پاکی ستودن بزرگی و تسبیح مقام قدست را مقدم می دارم. ستایش تو را که سپاسگزاری از خود را بر من واجب نمودی
وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ نَعْمَائِکَ وَ أَلْبَسْتَنِی مِنْ عَافِیَتِکَ وَ أَفْضَلْتَ عَلَیَّ مِنْ جَزِیلِ عَطِیَّتِکَ
و نعمتت را به من شناساندی و عافیتت را به من پوشاندی و عطایای بزرگ و برترت را به من ارزانی داشتی؛
فَإِنَّکَ قُلْتَ سَیِّدِی (لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِیدٌ) وَ قَوْلُکَ صِدْقٌ وَ وَعْدُکَ حَقٌّ
زیراای آقای من فرمودی:«اگر سپاسگزاری کنید، قطعاً [نعمت خود را] افزون می کنم و اگر ناسپاسی کنید، کیفر من بسیار سخت است.» و سخن تو راست و وعده ات حق است
وَ قُلْتَ سَیِّدِی (وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لا تُحْصُوها) وَ قُلْتَ (ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَهً)
و نیزای آقای من فرمودی:«اگر بخواهید نعمت خدا را به شماره درآورید، نمی توانید.» و نیز فرمودی:«خدا را از رویتضرّع و به صورت نهانی بخوانی.»
وَ قُلْتَ (ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ)
و فرمودی:«خدا را از روی بیم و آزمندی بخوانید، که رحمت او به نیکوکاران نزدیک است.»
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ قَلِیلًا مِنْ کَثِیرٍ مَعَ حَاجَهٍ بِی إِلَیْهِ عَظِیمَهٌ
خدایا، من اندک از بسیار را درخواست می کنم با این که نیاز من به آن بسیار و بی نیازی تو از آن دیرینه است
وَ غِنَاکَ عَنْهُ قَدِیمٌ وَ هُوَ عِنْدِی کَثِیرٌ وَ هُوَ عَلَیْکَ سَهْلٌ یَسِیرٌ
و آن نزد من بسیار، و برآوردن آن برای تو آسان و راحت است.
اللَّهُمَّ إِنَّ عَفْوَکَ عَنْ ذَنْبِی وَ تَجَاوُزَکَ عَنْ خَطِیئَتِی وَ صَفْحَکَ عَنْ ظُلْمِی وَ سَتْرَکَ عَلَی قَبِیحِ عَمَلِی
خداوندا، این که گناه مرا عفو کردی و از خطایم درگذشتی و ستم مرا نادیده گرفتی و عمل زشتم را پوشیدی
وَ حِلْمَکَ عَنْ کَبِیرٍ جُرْمِی عِنْدَ مَا کَانَ مِنْ خَطَئِی وَ عَمْدِی أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَکَ مَا لَا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْکَ فَصِرْتُ
و در برابر جرم بزرگ [بسیار] من بردباری نمودی، خواه خطا بوده و یا به عمد، مرا آزمند نموده که چیزی را از تو بخواهم که مستحق آن نیستم.
أَدْعُوکَ آمِناً وَ أَسْأَلُکَ مُسْتَأْنِساً لَا خَائِفاً وَ لَا وَجِلًا مُدِلًّا عَلَیْکَ فِیمَا قَصَدْتُ فِیهِ إِلَیْکَ
از این رو، اکنون چنان گردیده ام که با ایمنی، تو را می خوانم و با دلبستگی و انس تو را از تو تقاضا می کنم، نه با بیم و هراس و در آنچه آهنگ تو را نموده ام، بر تو اعتماد دارم
فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیْکَ وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیْرٌ لِی
و اگر خواسته ام به تأخیر افتد، با جهل خود تو را سرزنش می کنم، درحالی که شاید تأخیر آن به خیر من بوده است،
لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَهِ الْأُمُورِ فَلَمْ أَرَ مَوْلًی کَرِیماً أَصْبَرَ عَلَی عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْکَ عَلَیَّ
زیرا تو از عاقبت همه چیز آگاهی. بنابراین، ای پروردگار من، آقایی بزرگوارتر و شکیباتر از تو که بر [نادانی] بنده ی فرومایه اش صبر کند، ندیده ام؛
یَا رَبِّ إِنَّکَ تَدْعُونِی فَأُوَلِّی عَنْکَ وَ تَتَحَبَّبُ إِلَیَّ فَأَتَبَغَّضُ إِلَیْکَ وَ تَتَوَدَّدُ إِلَیَّ فَلَا أَقْبَلُ مِنْکَ
زیرا ای پروردگار من، تو مرا می خوانی و من از تو رو برمی گردانم و با من اظهار دوستی می کنی و من اظهار خشم می کنم و تو به من مهربانی می کنی و من نمی پذیرم،
کَأَنَّ لِی التَّطَوُّلَ عَلَیْکَ ثُمَّ لَا یَمْنَعُکَ ذَلِکَ مِنَ الرَّحْمَهِ لِی وَ الْإِحْسَانِ إِلَیَّ وَ التَّفَضُّلِ عَلَیَّ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ
به گونه ای که گویی من بر تو منّت گذارده و چیزی بخشیده ام، ولی این همه مانع از رحمت و نیکوکاری و تفضّل تو به جود و کرمت بر من نشد،
فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ارْحَمْ عَبْدَکَ الْجَاهِلَ وَ عُدْ عَلَیْهِ بِفَضْلِ إِحْسَانِکَ وَ جُودِکَ إِنَّکَ جَوَادٌ کَرِیم
پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و بر این بنده ی نادانت رحم آر و با فضل نیکوکاری ات بر او ببخش، به راستی که تو بخشنده و بزرگواری.
دعای پیامبر (ص) برای شب شانزدهم ماه رمضان
در کتاب های بلغه المقیم و زاد المسافر، عبد الله الصفوانی نقل کرده است که پیامبر صلی الله علیه و آله این دعا را در شب 16 ماه رمضان می خواندند.
یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ
ای خدا ای خدا، ای خدا ای خدا، ای خدا ای خدا، ای خدا ای خدا،
یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یا رَحْمَانُ
ای رحمت گستر ای رحمت گستر، ای رحمت گستر ای رحمت گستر، ای رحمت گستر ای رحمت گستر، ای رحمت گستر ای رحمت گستر،
یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ
ای مهربان ای مهربان، ای مهربان مهربان، ای مهربان ای مهربان، ای مهربان ای مهربان،
یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ یَا غَفُورُ
ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده، ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده، ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده، ای بسیار آمرزنده ای بسیار آمرزنده،
یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ یَا رَءُوفُ
ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان، ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان، ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان، ای بسیار مهربان ای بسیار مهربان.
یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ یَا حَنَّانُ
ای بسیار مهرورز ای بسیار مهرورز، ای بسیار مهرورز ای بسیار مهرورز، ای بسیار مهرورز ای بسیار
یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ یَا عَلِیُّ
ای بلندپایه ای بلند پایه، ای بلندپایه ای بلندپایه، ای بلندپایه ای بلندپایه، ای بلندپایه ای بلندپایه،
صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اغْفِرْ لِی إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیم
بر محمّد و آل محمّد درود فرست، به راستی که تو بسیار آمرزنده و مهربانی.
