عید فطر یکی از دو عید بزرگی است که همه مسلمین آن را گرامی می دارند. این عید در کنار عید قربان تبدیل به مهم ترین جشن کشورهای اسلامی شده و مسلمانان و غیرمسلمانان ساکن در کشورهای اسلامی معمولا در ایام تعطیلات این دو عید بزرگ به مسافرت رفته و یا با گرفتن جشن و میهمانی به شادمانی می پردازند.

معمولا برگزاری نماز عید در ابتدای صبح، رفتن به میهمانی، برگزاری مراسم ضیافت بزرگ ناهار، عبادت و ذکر و مجددا رفتن به میهمانی و یا پذیرش میهمان مهم ترین و اصلی ترین برنامه های خانواده های مسلمان در ایام تعطیلات جشن عید فطر است. با این حال، هر کشور اسلامی در تعطیلات عید فطر مراسم اختصاصی خود را هم دارد که آن کشور را در میان کشورهای اسلامی متمایز می نماید.

در این گزارش قصد داریم مروری بر چند جشن و مراسم مهم مسلمانان کشورهای مختلف دنیا داشته باشیم.

ترکیه

در ترکیه، عید فطر را به نام «رمضان بایرامی» (Ramazan Bayrami) یا «سکر بایرامی» (Seker Bayrami) (جشن شیرینی) می شناسند. مردم در این روز، لباس‌های جدید خود را که «بایراملیک» (bayramlik) نامیده می ‌شود، می‌ پوشند و برای یکدیگر آرزوی موفقیت و شادباش یا به عبارت خود ترک ها « Bayraminiz Mubarek Olsun » می‌کنند که ترجمه آن «بایرام (عیدتان) مبارک باد» است. تعطیلات عید فطر در ترکیه عمومی است و در آن ادارات دولتی و مدارس به طور کلی برای سه الی 5 روزه تعطیل هستند.

احترام به شهروندان سالمند با بوسیدن دست راست آنها و گذاشتن آن بر پیشانی رسم ترک ها در ایام عید فطر است که در تمام مدت تعطیلات و هنگام اجرای مراسم «تبریک بایرام» برگزار می شود. همچنین کودکان ترکیه ای بر اساس یک رسم قدیمی در ایام عید، از خانه ای به خانه دیگر در اطراف محله خود رفته و برای همه "بایرام مبارک" را آرزو می کنند و در عوض از صاحب خانه آب نبات، شیرینی های سنتی مانند باقلوا، شکلات یا مقدار کمی پول پاداش می گیرند. این رسم همانند رسم هالووین در آمریکا است.

اندونزی

عید فطر در زبان محلی اندونزی با نام «لباران» (Lebaran) شناخته می شود و مهم ترین تعطیلات اندونزیایی ها در طول سال است. مانند سایر ملل مسلمان، اندونزیایی ها نیز با دعا، گردهمایی و میهمانی خانوادگی این تعطیلات را جشن می گیرند.

به گزارش پایگاه هندوستان تایمز، یکی از سنت‌های مهم اندونزیایی ها در ایام عید فطر، «مودیک» (Mudik) (بازگشت به خانه) است. بر اساس این سنت، کسانی که زادگاه خود را برای کار در شهرهای بزرگ ترک کرده اند، برای گذراندن عید در کنار خانواده به موطن و شهر و دریار خود برمی ‌گردند.

مراسمی به نام «حلال بیحلال» (Halal Bihalal) نیز در طول یا بعد از عید انجام می شود که شامل طلب بخشش و غفران از همه اعم از دوستان، همکاران، همسایگان و اقوام است.

در ایام عید و زمانی که خانواده ها به میهمانی و خانه یکدیگر می روند، هنگامی که بزرگترها به بچه ها سر می زنند پاکت های رنگارنگ پول به آنها هدیه می دهند. همچنین، اکثر مسلمانان اندونزی در روز عید لباس های سنتی رنگی رنگی می پوشند. بسیاری از خانواده ها نیز در ایام عید بر سر مزار عزیزان خود می روند.

مالزی

عید در مالزی یک مناسبت شاد مانند هر جای دیگر است و بیشتر مردم برای بودن در کنار خانواده به زادگاه خود سفر می کنند. مردم خانه‌های خود را با چراغ‌های روغنی معروف به «پلیتا» (Pelita) تزئین می ‌کنند و غذاهای سنتی بسیاری را به مناسبت این عید می‌ پزند. «کتوپات» (Ketupat) یا کوفته برنجی، و «رندانگ» (Rendang) که یک غذای گوشتی محبوب برای بزرگداشت میهمانان در کشورهای جنوب شرق آسیا است، از مهم ترین غذاهای مخصوص عید در مالزی است.

همچنین مردم مالزی در روز خاصی از تعطیلات عید (که در زبان محلی به آن Hari Raya Aidilfitri می گویند) لباس های سنتی خود را بیرون آورده و همگی آنها را به تن می کنند.

در تعطیلات جشن ‌های عید فطر درهای خانه های مالزیایی ها همیشه باز است. در هر خانه‌ ای از هر میهمانی استقبال می ‌شود و به هر تازه واردی (چه آشنا و چه غریبه، چه فقیر و چه غنی، چه مسلمان و چه غیر مسلمان) خوش آمد گویی شده و با غذا و میوه و نوشیدنی از او پذیرایی می شود.

آفریقا

کشورهای آفریقایی مانند مراکش، مصر، تونس، سومالی، آفریقای جنوبی، نیجریه و چندین کشور دیگر عید فطر را به شیوه‌ ای مشابه با نماز عید در مساجد محلی قبل از گردهمایی در میهمانی بزرگ خانواده جشن می‌ گیرند.

به گزارش هندوستان تایمز، در مراکش، لباس‌های سنتی توسط مردان و زنان پوشیده می‌ شود و «پنکیک مراکشی» در کنار چای نعناع معروفشان به عنوان غذای اصلی وعده صبحانه مصرف می شود. این در حالی است که اولین صبحانه بعد از ماه مبارک رمضان در سومالی «حلوو» (Halvo) یا همان حلوا خودمان است.

در مومباسا کنیا، مسلمانان ده روز آخر ماه رمضان (معروف به کومی لا مویشو Kumi la mwisho) را با جشنواره های خیابانی جشن می گیرند. این فستیوال که در هنگام افطار آغاز می شود، به مردم این فرصت را می دهد که برای خانواده هدایایی بخرند و با دوستان و آشنایان قدیمی دیدار کنند. این مراسم در عید فطر نیز برگزار می شود. همچنین، قصه گوها نیز در برخی نقاط شهر پرسه می زنند و بچه ها را با قصه های عامیانه سرگرم می کنند.

سایر کشورهای اسلامی

پخت دسته‌جمعی شیرینی «کلیجه» در عراق از آداب روز عید فطر است و مردم این کشور با این شیرینی از هم پذیرایی می ‌کنند. غذای دیگر در جنوب بصره از گوشت و برنج تهیه می ‌شود که «المطبک» نام دارد.

بر اساس گزارش ایسنا، در کشور عربستان صبح روز عیدفطر را با قهوه، چای، آبمیوه و خرما شروع می‌کنند و غذاهای معروف مانند «الکبسه» (تهیه شده از گوشت و برنج) را مصرف می‌ کنند. عربستان به مناسبت عید فطر 12 روز تعطیلی اعلام می ‌کند و در بین کشورهای مسلمانان بیشترین تعطیلی عید فطر را داراست.

همچنین، در ایام فطر، فلسطینی‌ ها شیرینی می‌پزند و بر سر مزار درگذشتگان حاضر می ‌شوند. «منسف» غذای سنتی اردنی و فلسطینی در این روز طبخ می ‌شود که شامل برنج زرد با پنیر خشک و ماست و گوشت است.

افغانستان هم به مناسبت روز عید فطر چند روز تعطیل است و این عید برای مردم این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است. مردم افغانستان در روز عید، لباس نو می‌ خرند و کودکان و نوجوانان دست ‌های خود را حنا می‌ کنند و به برپایی نماز عید می‌ پردازند.

مسلمانان کشور پاکستان نیز با صرف صبحانه ساده و برگزاری نماز عیدفطر به دیدار بزرگان می ‌روند. مردان به فرزندان و همسران عیدی می ‌دهند و زنان غذایی با عنوان «خرمای شیرین» می ‌پزند که تا ظهر عید آن را برای خانواده خود سرو کنند.