مسئله به همین جا ختم نمی شود و پزشکان هم می گویند که برای نسخه نویسی الکترونیک گرفتار قطعی اینترنت هستند و بسیاری از بیماران ناچار هستند نسخ خود را از بازار آزاد تهیه کنند. قطع طولانی اینترنت در ایران حتی روی صدور گذرنامه هم تاثیر گذاشته و سفارتخانه های خارجی اعلام کرده اند که علت کندی یا توقف صدور روادید برای ایرانی ها اختلالات وسیع اینترنت است. حسین سلاح ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران از خسارت سنگین قطعی اینترنت به اقتصاد کشور خبر داده است و میزان خسارت قطعی اینترنت بر اقتصاد را ساعتی 1.5 میلیون دلار اعلام کرده است. آن هم در شرایطی که اینترنت در ایران حدود سه هفته است که مختل شده و دسترسی به اینترنت بین الملل بدون استفاده از فیلترشکن های متعدد و با سرعت بسیار پایین عملا ممکن نیست.

کسب وکارهای آنلاین در منگنه

اقتصاد ایران که در سال های اخیر زیر فشار تحریم های خارجی، شرایط دشواری را پشت سر گذاشته و این روزها تقریبا امید به احیای برجام را از دست داده است، حالا با شوک قطعی اینترنت مواجه شده است. با قطع شدن اینترنت در ایران عملا بازار آنلاینی به بزرگی 300 هزار فروشگاه تعطیل شده است.

براساس اعلام رضا الفت نسب، عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب وکار های مجازی به باشگاه خبرنگاران، تعداد فروشگاه های اینترنتی در ایران تا سال گذشته به حدود 300 هزار مورد رسیده است. بازار سنتی تجریش که یکی از بازارهای بزرگ ایران است حدود 400 باب مغازه دارد و با احتساب وجود 300 هزار فروشگاه اینترنتی در ایران می توان گفت قطع اینترنت چیزی معادل 750 بازار سنتی در قدوقواره بازار تجریش را تعطیل کرده است. البته کسب وکارهای آنلاین به فروشگاه ها خلاصه نمی شوند و علی پاک باخته گان زنجانی، مدیر خانه بلاکچین ایران به خبرگزاری موج اعلام کرده است که ادامه محدودیت های اینترنتی علاوه بر ایجاد اختلال در ارتباطات مجازی، ضرر چشمگیری به کسب وکارهای نوپا، صرافی های ارز دیجیتال و استارتاپ های مختلف اینترنتی وارد می کند. او توضیح داده است که طبق آخرین آمارها حدود 12 میلیون ایرانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در بازار رمزارزها در ایران فعال هستند و به نحوی از این بازار، کسب درآمد می کنند که با اختلال اینترنت تقریبا معاملات رمزارزها توسط کاربران ایرانی متوقف شده است.

مدیر خانه بلاکچین ایران همچنین تاکید کرده است: اینترنت، بستر اصلی بیت کوین و هر ارز دیجیتال دیگری است. این اینترنت است که بیت کوین را به ارز دیجیتال تبدیل و امکان استخراج و معامله آن را فراهم کرده است؛ بنابراین قطعی آن نیز ممکن است ضررهای جبران ناپذیری برای کاربران در پی داشته باشد. زیان قطع شدن اینترنت بر کسب وکارها و بازار ایران تنها به این موارد خلاصه نمی شود و حالا پزشکان گزارش می دهند که حتی برای نسخه نویسی الکترونیک با مشکل مواجه شده اند.

یاسر نژادی، مسئول اتاق فکر سلامت بین الملل سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ، به وب سایت خبری اقتصادی گفته است که «در موضوع نسخه الکترونیک با شرایط فعلی اینترنت در بیمارستان های آموزشی دولتی که زیرساخت بهتری دارند، مشکل زیادی وجود ندارد اما در بیمارستان های خصوصی و کلینیک ها به دلیل تعداد بالای بیمار و سرعت بسیار پایین اینترنت نسخه الکترونیک اجرا نمی شود».

او به اکو ایران توضیح داده است: «بسیاری از پزشکان نیز به دلیل مشکلات زیرساخت ها، اختلالات اینترنت و اجرانشدن امضای الکترونیک، نسخه الکترونیک را اجرا نمی کردند که دچار مشکلات کمتری بودند. در شرایط فعلی اکثر مطب ها با کد ملی بیماران فعالیت می کنند، حال اینکه چقدر از اینها را بیمه قبول می کند یا خیر مشخص نیست».

دامنه مشکلات قطعی اینترنت حتی به صدور گذرنامه هم رسیده است و درحالی که یک تشکل صنفی گردشگری خبر داده بود که صدور ویزای شنگن برای ایرانی ها متوقف شده است، سفارتخانه برخی کشورهای اروپایی این موضوع را تکذیب کردند و سفارت فرانسه در تهران روز سه شنبه 19 مهر در پایگاه اینترنتی خود درباره گزارش های منتشرشده از محدودیت صدور ویزای شینگن برای ایرانی ها در سفارتخانه های کشورهای اروپایی در تهران نوشت که مشکلات پیش آمده کاملا خارج از اختیار ماست و به علت فیلترینگ اینترنت که مقامات ایرانی تصمیم به انجام آن گرفته اند، سفارت فرانسه موقتا و فعلا قادر به بررسی حجم زیادی از پرونده ها نیست و گرفتن وقت ویزا از شرکت کارگزار ما، در حال حاضر پیچیده است. پیش تر بریتانیا هم اعلام کرد با توجه به قطع شدن مداوم اینترنت در ایران، مرکز درخواست ویزای این کشور در تهران تا اطلاع ثانوی بسته خواهد بود.

ساعتی 1.5 میلیون دلار؛ خسارت قطعی اینترنت

مجموع این اتفاقات ریز و درشت خسارت سنگینی به اقتصاد ایران وارد کرده است. حسین سلاح ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران، در جلسه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی اعلام کرده است که براساس سهمی که حوزه آی تی در جی دی پی کشور دارد، هر ساعت قطعی اینترنت 1.5 میلیون دلار ضرر اقتصادی می زند. نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران افزود: به دلیل فیلترینگ گسترده نیز شاهد افزایش 30 درصدی استفاده از وی پی ان هستیم، کسب وکارهای بزرگ هم به دلیل قطعی اینترنت دچار آسیب شده اند و به گفته تجار نمی شود طرف های خارجی را مجبور به استفاده از پیام رسان های داخلی کرد.

سلاح ورزی ادامه داد: همچنین معیشت حدود 9 میلیون نفر از جمعیت کشور که خدماتشان را به صورت آنلاین عرضه می کردند، دچار خطر شده است. وی گفت: قطعی مکرر اینترنت باعث افزایش مهاجرت نخبگان و استارتاپ ها و کاهش سرمایه گذاری می شود.

وزیر اقتصاد: خسارت می دهیم

هرچند وزیر اقتصاد در این نشست وعده داده است که خسارت واردشده به کسب وکارها بر اثر قطعی اینترنت پرداخت می شود اما مشخص نیست این وضعیت تا چه زمانی ادامه دارد و آیا دولت گرفتار کسری بودجه واقعا قادر به تامین این خسارت سنگین به اقتصاد کشور هست یا نه؟

در همین زمینه احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در جلسه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی اعلام کرده است که «دولت بسته حمایتی را برای جبران لطمات قطعی اینترنت در هفته های گذشته به فعالان اقتصادی آماده کرده و به زودی ابلاغ خواهد شد».

او اشاره به حوادث اخیر تاکید کرد: «لطمات واردشده به بخش های اقتصادی باید به رسمیت شناخته شوند، زیرا امنیت کسب وکار و سرمایه گذاری، شاخص های مختلف اقتصادی و معیشت مردم شامل فعالان بخش حقیقی اقتصاد، تجار و اصناف را تحت تاثیر قرار می دهد».

خاندوزی افزود: «دولت خواستار بازگشت آرامش وضعیت اقتصادی است تا لطمات واردشده به بخش های مختلف جبران شود، به همین دلیل بسته های حمایتی از فعالان اقتصادی تهیه شده که در صورت تایید از سوی مراجع ذی صلاح اجرا خواهد شد». خاندوزی تاکید کرد: «امنیت کسب وکار و سرمایه گذاری مورد تفاهم دولت و بخش خصوصی است و بر همین اساس به دنبال بازگشت آرامش و امنیت به این بخش هستیم».

دولت: زمان وصل شدن اینترنت مشخص نیست!

این مسائل در شرایطی است که کاربران ایرانی گزارش می دهند که سرعت اینترنت آنها در دو روز گذشته کمتر هم شده است و دسترسی به اینترنت بین الملل با فیلترشکن های متعدد و با سرعت بسیار پایین ممکن است. آنها می گویند با این سرعت پایین اینترنت حتی بارگذاری عکس و ویدئو دچار اختلال شدید است و دولت هم می گوید که از زمان رفع اختلال اینترنت اطلاعی ندارد!

در همین زمینه علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، در نشست خبری خود درباره اینکه وضعیت اینترنت چه زمانی به ثبات و روال سابق بازخواهد گشت؟ گفته است که «طبیعتا تشخیص دهنده مسائل امنیتی، مسئولان دبیرخانه شورای امنیت ملی هستند و با رصد لحظه به لحظه شرایط در این زمینه تصمیم گیری می کنند». به جز این عیسی زارع نژاد، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، چندی پیش از کاربران و صاحبان کسب وکارهای اینترنتی درخواست کرده که به شبکه های اجتماعی داخلی کوچ کنند و آن گونه که به نظر می رسد احتمال دارد فیلترینگ شبکه های اجتماعی خارجی دیگر برداشته نشود.